مخالفت رئیس بانک مرکزی با فعالیت شبانه‌روزی پلتفرم‌های طلا

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در نشستی با فعالان حوزه فین‌تک و مدیران پلتفرم‌های معاملاتی طلا، بر ضرورت تدوین چارچوب‌های قانونی دقیق برای فعالیت این کسب‌وکارها تأکید کرد. او هشدار داد که برخی از این پلتفرم‌ها در حال ایفای نقشی شبه‌بانکی هستند.

به گزارش بخش داخلی رسانه اخبار تکنولوژی تکنا، این رویکرد مغایر با مقررات موجود تلقی شده و پتانسیل تضعیف اعتماد عمومی را دارد. مقام ارشد ناظر پولی کشور تصریح کرد که پلتفرم‌های طلا مجاز به سپرده‌پذیری یا دریافت وجوه مردم تحت عنوان “سود طلا” نیستند. فرزین خاطرنشان کرد که وظیفه این پلتفرم‌ها معامله است نه سپرده‌پذیری. او توضیح داد که دریافت پول از مردم بدون انجام معامله واقعی و صرفاً با وعده سود، ورود به حوزه ممنوعه بانکی تلقی شده و باید بی‌درنگ متوقف شود.

یکی از محورهای اساسی مورد تأکید رئیس کل بانک مرکزی، لزوم وجود پشتوانه واقعی کالاها در معاملات بود. فروش طلا بدون در اختیار داشتن مالکیت فیزیکی یا حقوقی آن، هم از نظر شرعی و هم از نظر قانونی، غیرمجاز اعلام شد. فرزین اشاره کرد که اگر پلتفرمی ماهیت صنفی دارد، باید مالک طلا باشد تا معامله اعتبار یابد.

در همین راستا، بانک مرکزی در حال تدوین مقررات جدیدی برای تعیین دقیق حدود و الزامات فعالیت این پلتفرم‌ها است. بخش دیگری از نگرانی‌های جدی بانک مرکزی به محل نگهداری وجوه کاربران بازمی‌گردد. فرزین تأکید کرد که پول مردم باید در حساب‌های بانکی مشخصی نگهداری شود تا در برابر ریسک‌هایی مانند ورشکستگی یا سوءاستفاده محافظت شود. شفافیت در مورد محل نگهداری و نحوه مصرف این وجوه برای نهاد ناظر ضروری است.

لزوم ایجاد سازوکار دقیق تصفیه معاملات، یکی دیگر از محورهای کلیدی این نشست بود. رئیس کل بانک مرکزی اشاره کرد که حجم بالای معاملات خرد روزانه، مانند خرید و فروش مکرر یک گرم طلا بین چندین کاربر، بدون وجود فرایند تصفیه شفاف و قابل ردیابی، منجر به اختلال در بازار خواهد شد.

علاوه بر این، نوع طلای مورد معامله نیز مورد نقد قرار گرفت. فرزین هشدار داد که طلای آب‌شده به دلیل ممنوعیت واردات و عدم شفافیت در ماهیت آن، نمی‌تواند مبنای قابل اتکایی برای فعالیت پلتفرم‌ها باشد. او تصریح کرد که طلای عرضه‌شده باید دارای عیار مشخص بوده و در خزانه‌ای رسمی نگهداری شود. وی یادآور شد که سرمایه اصلی این صنعت اعتماد مردم است و آسیب به این اعتماد، کل اکوسیستم را متضرر خواهد کرد.

در ادامه این نشست، بر ضرورت تبادل داده‌های تراکنشی با بانک مرکزی تأکید شد. فرزین توضیح داد که هدف از این الزام، محدودسازی کسب‌وکارها نیست، بلکه اجرای استانداردهای بین‌المللی در حوزه شفافیت مالی و مبارزه با پول‌شویی (مانند الزامات FATF و پالرمو) است. او ارائه اطلاعات تراکنش‌ها به نهاد ناظر را شرط فعالیت حرفه‌ای در نظام مالی دانست.

یکی دیگر از موضوعات مورد بحث، پیشنهاد فعالیت شبانه‌روزی (۷ در ۲۴) پلتفرم‌های طلا بود که با مخالفت اولیه رئیس کل بانک مرکزی مواجه شد. به گفته فرزین، هیچ بازار رسمی در دنیا به صورت ۲۴ ساعته فعال نیست و وجود ساعات شروع و پایان مشخص برای امکان‌پذیری نظارت و انجام عملیات تصفیه ضروری است. با این حال، وی افزود که این موضوع نیازمند بررسی کارشناسی بیشتر و مشورت با فعالان این حوزه خواهد بود.

رئیس کل بانک مرکزی در پایان سخنان خود، خطوط قرمز اساسی برای فعالیت پلتفرم‌های مالی را برشمرد. این خطوط شامل جلوگیری از خروج سرمایه، ممانعت قاطع از پول‌شویی و پرهیز از ایجاد انحصار در بازار است. فرزین تأکید کرد که هدف بانک مرکزی تعطیلی کسب‌وکارها یا ایجاد محدودیت‌های غیرضروری نیست، اما در مقابل، پلتفرم‌ها نیز موظف به اجرای تعهدات خود در برابر نهاد ناظر هستند.

او خاطرنشان کرد که فعالیت‌ها نباید منجر به تضعیف بنگاه‌های کوچک یا خروج سرمایه از کشور شود. در نهایت، از فعالان حوزه فین‌تک دعوت شد تا در جلسات تخصصی مشترک با بانک مرکزی شرکت کنند تا مقررات نهایی با رویکردی تدوین شود که هم امنیت اقتصادی و مالی کشور را تأمین کند و هم مسیر رشد کسب‌وکارهای نوآورانه را هموار سازد.