Windows 8: مایکروسافت درست عمل کرد، اما چرا موفق نشد؟

اگر صحبت‌های مدیر عامل اجرایی AMD درست باشد، ژولای باید منتظر عرضه‌ی ویندوز Windows 10 باشیم. نسل جدید سیستم‌عامل مایکروسافت، محیطی شبیه به ویندوز 8 خواهد داشت و در آن، بیشتر سعی شده تا ایرادات اصلی و نهفته شده در ویندوز 8 برطرف شود. مایکروسافت هدف خود را خوب تعیین کرد، اما تا اندازه‌ی کافی موفق نبود، اما آیا تا کنون از خود پرسیده‌اید که دلیل عدم موفقیت ویندوز 8 چیست؟ قصد داریم تا 5 نکته‌ی اساسی را در مورد این سیستم‌عامل بیان کرده و به تشریح این موضوع بپردازیم.

1. محتوا

شاید یکی از بهترین اتفاقات Windows 8، وجود Windows 8 Store که با نام‌های Metro Apps و Modern Apps نیز شناخته می‌شود (مایکروسافت باید واقعا در مورد نام این نرم‌افزارها تصمیم مشخصی بگیرد!)، باشد و زمانی که آنها را اجرا می‌کنیم، همه‌چیز از دید ما خارج شده و این نرم‌افزارها به صورت تمام‌صفحه اجرا می‌شوند. اجرا شدن این نرم‌افزارها شاید کمی برای کاربرانی که از میزکار خود استفاده زیادی دارند، کمی آزاردهنده باشد، مخصوصا آنهایی که توسط خود مایکروسافت ساخته شده‌اند و در یک رابط کاربری که با نام Chrome نیز شناخته می‌شود، تمام صفحه را اشغال می‌کنند.

شاید سختگیرانه‌ترین رابط کاربری که مایکروسافت از آن استفاده می‌کند، Riboon (نوار ریبون) مشهور در Microsoft Word 2007 باشد که در همه‌جای ویندوز و در محصولات مایکروسافت دیده می‌شود. این رابط کاربری برای نظم بخشیدن طراحی شده اما در قسمت اپلیکیشن‌های مترو، این به‌هم‌ریختگی هنوز هم وجود دارد و شاید بدتر از گذشته نیز شده باشد!

حتی زمانی که اپلیکیشن‌های Windows Store را باز می‌کنید، تمامی آنها به صورت پیش‌فرض، تمام صفحه را اشغال می‌کنند. البته امکانات زیادی برای مرتب‌سازی فضای مترو نیز وجود دارد اما طراحی این بخش، کاملا مناسب تبلت‌ها می‌باشد.

اما مایکروسافت کجا شکست خورد: خلاقیت و ثبات. متاسفانه این اقدام مایکروسافت و مخفی کردن منوهای مختلف اگرچه فکری خلاقانه بود اما مورد توجه بسیاری از کاربران قرار نگرفت. “خارج از دید، خارج زا ذهن”، چیزی بود که بسیاری از کاربران به آن اعتقاد پیدا کرده بودند چرا که با ورود به اپلیکیشن‌های مترو، هیچ چیزی را نمی‌دیدند. استفاده کردن از لبه‌های تصویر و ظاهر کردن منوهای جدید با حرکت دادن نشانگر ماوس (و یا به کمک انگشتان در صفحه‌های لمسی)، به خاطر زمان زیادی که برای ظاهر شدن طلب می‌کرد، چندان مناسب نبود و نتوانست افراد را راضی نگاه دارد. حتی اگر کاربران به استفاده از این روش روی می‌آوردند، روش خاصی را برای انجام آن به کار نمی‌بستند و گاها برای باز کردن برنامه‌های مختلف، از قسمت‌های مختلفی این کار را انجام می‌دادند و همین موضوع، یعنی عدم ثبات در استفاده کاربران. حتی منوهای مخلتفی همچون منوی Charms یا گردن‌بند شکل نیز در Windows 8 وجود دارد که کار را برای کاربران، کمی پیچیده‌تر می‌کند.

2. تمرکز روی فن‌ نوشتن، و طراحی

با وجود تمام محتوا در مرکز، مایکروسافت هیچ راهی نداشت جز اینکه بخواهد همه‌چیز را به صورت بصری ارائه دهد. نرم‌افزارها به بهترین شکل ممکن نمایش داده می‌شدند و با وجود نظم بسیار خوب همه‌ی این موارد، شکل ظاهری اصلا نتوانست رضایت کاربران را جلب نماید. مایکروسافت سفر هیجان‌انگیز و البته خطرناک خود را برای طراحی جدید، از Windows Phone 7 آغاز کرد و بعد از معرفی کردن محیط Metro و پس از آن Modern، زبان طراحی سیستم‌عامل خود را تغییر داد و همین موضوع سبب شد تا از نوشته‌ها، حداکثر استفاده شده و میزان اشتباه و بی‌نظمی در آن، به حداقل کاهش پیدا نماید تا در Windows 8، با کمترین میزان بی‌نظمی روبه‌رو بوده و فضایی زیباتر از گذشته را مشاهده نماییم. طراحی تخت ویندوز 8 بعدا به اندروید نیز وارد شد و حتی پس از آن، ما شاهد به کارگیری چنین چیزی در سیستم‌عامل iOS نیز بودیم.

طراحی تخت و به کارگیری‌های حداقلی معنایی جز عدم توجه افراطانه‌ی کاربران به دکمه‌ها نداشت. معنای این طراحی این بود که کاربران می‌توانستند به سادگی، هر کاری که مایل به انجام آن بودن، انجام دهند و مانعی برای این موضوع نداشت. اما معنای این طراحی این نبود که کاربران باید خسته شوند و استفاده از مجموعه‌ای مناسب آیکون‌ها، انیمیشن‌ها و فونت به کار گرفته، می‌تواند به محیط زندگی یک کاربر وارد شود.

پس چرا مایکروسافت شکست خورد: قابلیت استفاده. هدف به کارگیری مایکروسافت از این محیط مرتب و تمیز، قابل ستایش می‌باشد اما همه‌چیز واقعا بد به پایان رسید. از میان سه پلتفرم اصلی، احتمالا Windows و Windows Phone مهم‌ترین آنها باشند که حالت نمایشی از مشکلات ناشی از طراحی تخت را در خود دارند، چیزی که در Android و iOS هم دیده می‌شود. شاید این اتفاق کم رخ داده باشد که جعبه‌ی آیکون‌ها با یکدیگر ترکیب شده و وارد هم می‌شوند و شاید برای معرفی یک آیکون و یا یک دکمه، از یک عبارت ساده نیز امکان استفاده باشد و اینجاست که باید یکی از این دو مورد را انتخاب کرد.

در برخی مواقع این موضوع برعکس بوده و بعضی از اپلیکیشن‌ها تنها از آیکون استفاده کرده و هیچ متنی را در خود نداشتند. اینکه شکل ظاهری هر آیکون، نشان دهد که با چه اپلیکیشنی روبه‌رو هستیم و تشخیص آن را به عهده‌ی کاربر قرار دهیم، کار عاقلانه‌ای نمی‌باشد. در واقع مایکروسافت برای اپلیکیشن‌های اختصاصی خود، از آیکون‌ها استفاده کرد و متنی را قرار نداد و همین موضوع، سبب شد تا ثبات مشخصی در کارهای مایکروسافت وجود نداشته باشد.

3. شهامت ترکیب Desktop و Touch با یکدیگر

یکی دیگر از تغییراتی که مایکروسافت در Windows 8 به وجود آورد، شهامت ترکیب میزکار و سیستم لمسی با یکدیگر بود، چیزی که مسلما از روی منافع مالی و آینده‌نگری ایجاد شده بود نه از روی نوآوری. بیشترین فعالیت مایکروسافت از گذشته تا کنون، فعالیت به عنوان یک شرکت تولید کننده‌ی نرم‌افزارهای کامپیوتر بوده که نمی‌توانست بیش از این، آینده‌ی خود در دنیای تلفن‌های همراه و سیستم‌عامل آنها را نادیده بگیرد. از سوی دیگر، امکان رها کردن همه‌چیز و رفتن کامل به سوی موبایل وجود نداشت و به همین دلیل، مایکروسافت راهی میانه را در نظر گرفت. پس از آن بود که شاهد عرضه‌ی ویندوز 8 برای کامپیوترهای شخصی و محصولات سری Surface به صورت همزمان بودیم. البته عرضه‌ی ویندوز 8 برای این تبلت‌ها، اتفاق بدی نبود و شاید بر روی کاغذ، یک امتیاز مثبت نیز محسوب میشد.

طرفداران دنیای موبایل‌ها، نسخه‌ی  موبایلی ویندوز 8 را به خاطر شباهت بالایی که به نسخه‌ی اصلی داشت و حالا وارد یک تبلت شده بود، سرزنش می‌کردند. در اتاق فکر شرکت اپل، نتیجه بر این بوده که محتوای مورد استفاده در موبایل‌ها و تبلت‌ها، مصرفی هستند. اما امروزه شاهد این هستیم ک نرم‌افزارهای زیادی ساخته شده‌اند که به وسیله‌ی آنها در تبلت‌ها و موبایل‌ها، می‌توان به تولید محتوا پرداخت. نقاشی کشیدن، ساخت آهنگ، ویرایش ویدئو و …، از جمله‌ی این موارد هستند و حالا مردم در حال استفاده از تبلت‌ها، به جای کامپیوترها بوده و تقریبا هر کاری را که به وسیله‌ی سیستم‌های خانگی انجام می‌داده‌اند، در محیطی متفاوت، در حال تجربه‌ی آنها بر روی محصولاتی کوچک‌تر هستند. اگر شما وسیله‌ای داشتید که از آن، هم به عنوان یک کامپیوتر شخصی و هم به عنوان یک تبلت استفاده می‌کردید، دید شما به این موضوع تغییر نمی‌کرد؟

اشتباهی مسلم: Windows RT و جنون جوانی! این رویای بزرگ به سادگی و با دیدن چهره‌ی کودک موقرمز، Windows RT، بر باد رفت. هدف اصلی از تولید WinRT، رسیدن به شکل فعلی سیستم‌عامل‌های iOS و Android بود و مایکروسافت قصد داشت تا نسخه‌ای موبایلی و جدید از ویندوز را برای محصولات کوچک‌تر، خلق نماید، سیستم‌عامل برای لمس شدن و لمس کردن. در تئوری، این موضوع ایده‌ی بسیار خوبی از سوی مایکروسافت بود اما در عمل و زمانی که کاربران با کمبود اپلیکیشن روبه‌رو بودند، وجود مسائل گیج‌کننده‌ی زیادی باعث شد تا کاربران سردرگم شوند و در نهایت، چیزی جز “مرگ” در انتظار Windows RT نبود. یکی از موارد اصلی که کاربران بدان اشاره داشتند، این بود که چرا سیستم‌عاملی که چنین شباهتی با Windows 8 داشته و در نام آن نیز “Windows” وجود دارد، چرا قادر به اجرای اپلیکیشن‌های ساده که برای Desktop نوشته شده‌اند نیست. جدای از یک معماری متقاوت (ARM در برابر x86/x64)، برخی تصور داشتند که این موضوع امری دلخواه از سوی مایکروسافت بوده است.

البته این حقیقت را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که کاربرانی که پیشتر از Windows استفاده می‌کردند، به استفاده از WinRT روی آورده بودند. حتی نرم‌افزارهایی که برای صفحه‌های لمسی ساخته شده بود نیز مورد توجه کاربران قرار نگرفت و نتوانست جای ماوس را بگیرد. مایکروسافت قول داده تا در Windows 10، این مشکلات را مشاهده نکنیم، اما چشم ما آب نمی‌خورد و اگر مایکروسافت اشتباه جدیدی نکند، شاید باز هم یکی از این اشتباهات را تکرار نماید.

4. Windows Store

Windows به خاطر داشتن بدافزارهای بسیار زیاد در هر گوشه و کناری معروف است. کافیست یک نرم‌افزار را به اشتباه دانلود کنید و خواهید دید که چگونه سیستم شما به خطر می‌افتد. پلتفرم‌های موبایل همیشه از یک لایه‌ی امنیتی در خود بهره می‌برند که در این موارد، می‌تواند از اقدامات مخلتف بدافزار جلوگیری نماید. با اینکه Windows 8 از روش بسیار خوبی برای نصب نرم‌افزارهای قدیمی استفاده می‌کند (چیزی که برای بسیاری از افراد، ویژگی مثبتی به حساب می‌آید)، در کنار آن یک طرح مفهومی نیز وجود دارد که مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌ها را ایمن تلقی می‌کند، در حالی که به این شکل نیست.

برای آنهایی که نمی‌دانند بهترین مکان برای دانلود نرم‌افزارها کجاست، احتمالا Windows Store، اولین جاییست که برای دانلود نرم‌افزارهای مورد نیاز خود به آنجا می‌روند. حالا این بخش از سرویس مایکروسافت، نه تنها اپلیکیشن‌های مدرن (Modern UI) را نشان می‌دهد، یک لینک از نرم‌افزار مورد نظر به وب‌سایت سازنده نیز قرار داده شده تا از هرگونه کلاه‌برداری، جلوگیری به عمل آید. آخرین بخش، بسیار مهم است. برای توسعه‌دهندگان و ناشران بسیار سخت است که نرم‌افزارهای خود را در Windows Store منتشر کنند اما امنیتی بالایی برای آن وجود نداشته باشد.

البته هیچ‌چیزی مانع این نخواهد شد که کاربران به وب‌سایت‌های دیگر مراجعه نکنند و نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را از آنجا دانلود نکنند و البته اگر بدانند که سیستم آنها در معرض خطر خواهد بود، هیچ عیبی نیز ندارد. اما برای افرادی که اطلاعی نداشته و نمی‌دانند که در Windows Store چه می‌گذرد، باید بگوییم که کاربران با مخزنی از اپلیکیشن‌ها روبه‌رو هستند.

باز هم شکست: انتخاب اپلیکیشن‌ها. یک اپ‌استور، به اندازه‌ی اپلیکیشن‌های آن خوب است و اینجا، درست همان جایی است که وعده‌های مایکروسافت در مورد Windows 8 و Windows RT شکست خورد. مشکل این بود که اپلیکیشن‌های معروف و یا مناسب زیادی در این فروشگاه برای دانلود پیدا نمی‌شود. حتی Windows Phone نیز در این گرفتاری سهیم است شاید مدت زمان زیادی طول بکشد که یک نرم‌افزار، با طراحی Modern UI در فروشگاه قرار گرفته و بروزرسانی شود. بدون وجود اپلیکیشن‌های کافی و مناسب، چیزی جز شکست در انتظار Windows RT نبوه است. موافقید؟

5. Surface Pro (و یا حتی Surface 3)

کمی سخت است اگر بخواهیم به تاریخچه‌ی Windows 8 نگاهی داشته باشیم و سخنی از تبلت‌های هیبریدی سری Surface به زبان نیاوریم. این محصولات، ساخته‌هایی از سوی مایکروسافت هستند تا همگان را با سیستم‌عامل این شرکت آشنا کرده و آنها را به سوی خود نیز بکشاند. این تبلت‌ها همانند محصولات سری Nexus گوگل هستند که برای رویایی نشان دادن سیستم‌عامل اندروید، در اختیار کاربران قرار گرفته. تبلت‌های Surface و Surface Pro مایکروسافت با Windows 8 عرضه شدند و قصد داشتند تا لپتاپ‌ها را با چالشی جدی روبه‌رو نمایند. تمامی ویژگی‌هایی که در این ویندوز قرار گرفته، اعم از طراحی آن و تمامی نرم‌افزارهایی که پیشتر اشاره کردیم، در تبلت‌های مایکروسافت دیده می‌شوند. در مورد سخت‌افزار، نمی‌توانیم تبلت‌های Surface Pro مایکروسافت را لپتاپی نصفه بنامیم و بر خلاف لپتاپ‌های ASUS Transformer و Lenovo Yoga، تبلت‌های مایکروسافت، تنها یک تبلت به حساب می‌آیند. البته کیبورد خوش‌ساخت و سبک‌وزنی که همراه با این تبلت عرضه شده، قیمت بالایی ندارد. همچنین این تبلت‌ها بر خلاف سایر تبلت‌های بازار، دارای پورت USB هستند که امتیاز فوق‌العاده‌ای به حساب می‌آید. فلم‌ هوشمند مایکروسافت، Surface Pen که در گذشته توسط Wacom و حالا توسط N-Trig ساخته می‌شود نیز از ویژگی‌های مثبت این تبلت به حساب می‌آید که کاربران زیادی را به سوی خود کشانده است.

باز هم عدم موفقیت: شروعی بد. مایکروسافت عرضه‌ی تبلت‌های Surface را خیلی بد شروع کرد. اولین محصول از این سری با نام Surface Pro، با طراحی بسیار خوبی عرضه شد اما نتوانست آنطور که باید موفق ظاهر شود و دلیل آن نیز، چیزی جز Windows RT نمی‌باشد. البته Surface Pro 3 که بعدها عرضه شد، یکی از بهترین تبلت‌های حال حاضر به حساب آمده و مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. این تبلت جدید با پردازنده‌ی ساخت اینتل و البته بدون فن کار می‌کند و شایعاتی نیز منتشر شده‌اند که نشان می‌دهد مایکروسافت یک فرمول مشخص برای پیروز شدن در این ماراتون را پیدا کرده که احتمالا در Surface Pro 4 شاهد به کارگیری آن خواهیم بود.

البته آخرین محصول مایکروسافت یعنی Surface 3 نیز از دیگر محصولات موفق مایکروسافت به حساب می‌آید اما نقش Windows RT در نسخه‌های ابتدایی از شکست تبلت‌های سری Surface مایکروسافت را نباید نادیده گرفت.

ارتباط نزدیک Windows 10 و Windows 8

اینطور که به نظر می‌رسد، ایرادات بسیار زیادی در ویندوز 10 رفع شده‌اند که تمامی آنها، درس‌هایی از ویندوز 8 بوده‌اند، همانطور که ویندوز 7 با شکستی که از عرضه‌ی Windows Vista به دست آورد، توانست موفق شود. باز هم قرار است مایکروسافت از Continuum و Universal Apps در نسخه‌ی جدید سیستم‌عامل خود استفاده نماید اما باید صبر کنیم و ببینیم که آیا این بخش‌ها که در ویندوز 8 نیز وجود داشتند، تا چه اندازه اصلاح شده و در ویندوز 10 به آنها توجه شده است. شاید اگر این شرکت آمریکایی، اقدام به حذف این بخش‌ها از سیستم‌عامل جدید خود کند، موفق‌تر باشد و یا اینکه ممکن است باز هم تاریخ را در ویندوز 10 تکرار نماید.

باید بدانید که در کنار Windows 10 و Windows 10 Mobile، یک نسخه‌ی دیگر از این سیستم‌عامل وجود دارد که هنوز نامی برای آن انتخاب نشده و قرار است در تبلت‌های کوچک استفاده شود. البته مایکروسافت تایید کرده که این تبلت‌ها از Continuum استفاده نخواهند کرد و همچنین، قادر نخواهند بود تا همانند برادران بزرگتر خود، نرم‌افزارهای رایج دسکتاپ را اجرا نمایند. البته این در مورد تبلت‌هایی نیز صدق می‌کند که با Windows 10 راهی بازار می‌شوند و محصولاتی که ویندوزفون 8.1 دارند، این سیستم‌عامل را دریافت نخواهند کرد.

اگر بخواهیم به صورت خلاصه بیان کنیم، این تبلت‌ها تنها قادر خواهند بود تا نرم‌افزارهایی را که از Windwos Store دانلود می‌کنید، اجرا نمایند. اما صبر کنید، چیز آشنایی به ذهن شما رسید، درست است؟ بله! ردپای Windows RT باز هم دیده می‌شود اما این‌بار قضیه فرق دارد و مانور مایکروسافت روی پردازنده نبوده و این‌بار اندازه‌ی تبلت مد نظر است. اما این موضوع باز هم این حس را به شما القاء خواهد کرد که نمی‌توانید تجربه‌ی یک ویندوز کامل را بر روی تبلت 7-اینچی خود داشته باشید.

موفقیت این بخش از کارهای مایکروسافت در Windows 10، به Windows Store و نرم‌افزارهای موجود در آن بستگی دارد. اگر مایکروسافت از عملکرد این بخش از ویندوز در گذشته ناراضی باشد، بعید است که بخواهید باز هم اشتباه خود را تکرار نماید. در کنفرانس Build 2015 که هفته‌ی گذشته برگزار شده بود، مایکروسافت از استراتزی‌های جدید خود برای رفع این مشکلات خبر داد که می‌توانیم در مورد عملکرد دوباره‌ی Windows Store، کمتر نگران باشیم. از سوی دیگر، در این کنفرانس امکان استفاده از اپلیکیشن‌های اندروید و iOS در Windows 10 Mobile تشریح شد، هر چند این موضوع به وسیله‌ی ابزارهای خاصی می‌باشد که مایکروسافت در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد و مستقیما انجام نخواهد شد، اما تنها بر روی Windows 10 Mobile عملی خواهد بود و نه نسخه‌های دیگر از ویندوز. البته باید باز هم در این مورد، منتظر عرضه‌ی نسخه‌ی نهایی از ویندوز باشیم اما اگر اپلیکیشن‌های iOS و Android به صورت مستقیم بر روی ویندوز اجرا نشود، مایکروسافت باید دوباره به Windows Store تکیه کند. حتی مایکروسافت اعلام کرده که این امکان را فراهم می‌آورد تا کاربران اپلیکیشن‌های win32 را بر روی ویندوز نصب نمایند که خب این موضوع، مشکلات خاص خود را دارد و باید ببینیم که این شرکت، چگونه با آنها دست و پنجمه نرم خواهد کرد.

در نهایت می‌توان گفت که به نظر Windows 10 موفق خواهد بود و این موفقیت، مدیون شکستی که از Windows 8 خورده بود، به دست آمده. البته تمام توضیحاتی که مایکروسافت تا این لحظه ارائه کرده، همه و همه بر روی کاغذ هستند و باید ببینیم که این وعده‌ و وعیدها، چگونه عمل خواهند شد.