مقایسه‌ی کارت‌های گرافیک R9 Fury X و GTX 980ti : پیروز میدان کیست؟ AMD یا Nvidia؟

شاید ماه گذشته را بتوانیم یکی از پرچالش‌ترین ماه‌های اخیر برای رقابت کارت‌های گرافیک شرکت‌های AMD و Nvidia بدانیم چرا که انویدیا، کارت‌های GTX 980ti و TITAN-X را و AMD نیز پرچم‌داران جدید خود و نسل جدید کارت‌های گرافیک خود را که البته نسخه‌ی rebrand از محصولات قبلی این شرکت بوده‌اند، به تمامی علاقه‌مندان معرفی کردند.

اما معرفی زودتر پرچم‌دار شرکت انویدیا، سبب شد تا AMD ساده‌تر بتواند قیمت پرچم‌دار جدید خود را تعیین کند. در واقع کارت گرافیک AMD R9 Fury X، سه هفته پس از معرفی کارت گرافیک GTX 980ti به نمایش در آمد و رقابت این دو شرکت نیز به پایان رسید. اما شاید مهم‌ترین سوالی که برای هر کسی پیش بیاید، این باشد که چه کسی موفق‌تر عمل کرده و واقعا پیروز میدان کیست؟ AMD یا Nvidia؟

کارت‌ گرافیک R9 Fury X با داشتن پردازشگری تک هسته‌ای و قیمت 650 دلار، اجرای بازی‌ها با وضوح تصویر 4K را بسیار ساده‌تر از گذشته کرد اما آیا واقعا به این کارت نیازی هست؟ همین حالا با 650 دلار می‌توانید کارت گرافیک R9 295×2 و یا دو عدد کارت گرافیک GTX 970 را خریداری کنید. آیا با این کارت‌های گرافیک نمی‌توان بازی‌ها را در وضوح تصویر 4K اجرا نمود؟ هر چند که با عرضه‌ی پرچم‌داران این دو شرکت، حالا قیمت کارت‌های GTX 970 و R9 290X کمتر از گذشته شده است.

از دیرباز کمپانی AMD محصولات خود را قیمتی کمتر نسبت به محصولات انویدیا منتشر می‌کرد. این موضوع از پاییز سال 2013 که کارت‌های سری R9 290 عرضه شدند به خوبی مشخص است. در آن زمان کارت گرافیک R9 290 با قیمت 399 دلار عرضه شد و پس از آن نیز کارت‌ گرافیک R9 290X به عنوان قدرتمندترین کارت گرافیک با پردازشگر تک‌هسته‌ای با قیمت 550 دلار عرضه شد. این در حالیست که غول قدرتمند و بزرگ انویدیا یعنی TITAN-X، قیمتی معادل با 999 دلار دارد! قیمت پرچم‌دار قبلی انویدیا، GTX 780ti نیز معادل با 699 دلار بود و می‌توانست قدرت خارق‌العاده‌ای را در اختیار کاربران قرار دهد.

اما حالا ژوئن سال 2015 است و پرچم‌داران شرکت‌های انویدیا و AMD معرفی شدند. تصور می‌کنید امسال کدام شرکت موفق‌تر عمل کرده و کدام کارت، قدرتمندتر از دیگری خواهد بود؟ اینجاست که باید به بررسی دو موضوع اصلی زیر بپردازیم:

پیش از بررسی، اکیدا پیشنهاد می‌کنم که بررسی ساختار حافظه‌های HBM نسبت به GDDR5 را مطالعه کنید تا در طول بحث، مشکل انتقال مفاهیم وجود نداشته باشد.

استفاده‌ی AMD از حافظه‌های نسل جدید HBM (یا High Bandwich Memory)

همانطور که صبح امروز به تفصیل در مورد حافظه‌های نسل جدید HBM صحبت کردیم، تراشه‌ی FIJI که در پرچم‌دار AMD استفاده شده، قدرت فوق‌العاده بالایی دارد و بر خلاف تراشه‌ی Hawaii که در محصولات قبلی این شرکت استفاده شده بود، AMD تمام تلاش خود را کرده تا عملکرد کارت گرافیک را به نسبت میزان برق مصرفی آن، افزایش دهد. همچنین معماری GCN 1.2 و GCN 1.1 که پیشتر مورد استفاده‌ی AMD بود، ضعف‌هایی در پردازش واحدهای سایه‌زن داشت که (موضوعی که در معماری‌های Maxwell و Kepler انویدیا دیده نمی‌شود) که به لطف تلاش‌های فراوان AMD، حالا توان پردازشی کارت گرافیک R9 Fury X حدود 45 درصد بیشتر از کارت گرافیک R9 290X شده است. از طرفی دیگر، AMD باید مصرف برق کارت گرافیک خود را در عین ثابت نگاه داشتن توان پردازشی، کاهش دهد و همین موضوع سبب شد تا AMD به استفاده از حافظه‌های HBM روی آورد.

به کارگیری حافظه‌های HBM به سادگی حافظه‌های GDDR5 می‌باشد، درست زمانی که GDDR5 به تازگی معرفی شده بود. در مقاله‌ی قبلی که در مورد حافظه‌های HBM منتشر کردیم، مشخص شد که بهره‌وری در حافظه‌های HBM بسیار بیشتر از GDDR5 است. در این حافظه‌ها، پهنای باند بسیار بالاتر از GDDR5 است و این موضوع سبب می‌شود تا کلاک‌ بخش‌های مختلف کارت، کاهش پیدا کند. افزایش پهنای باند، به پین یا کانکتورهای بیشتر نیاز دارد و معنای این موضوع، این است که اندازه‌ی بورد به کار رفته در این کارت گرافیک (PCB) باید بزرگتر شود. AMD باید به خاطر بالا بردن پهنای باند کارت خود، قالب سیلیکون اصلی را با محدودیت‌های بسیاری تولید می‌کرد، محدودیت‌هایی که در نسل اول از حافظه‌های HBM وجود دارد و شاید عبور از آنها کار مشکلی باشد. یکی از محدودیت‌های اصلی در نسل اول حافظه‌های HBM، محدود بودن پهنای باند به 8Gb برای هر بخش از تراشه‌های خارج از چیپ یا حداکثر حجم 4 گیگابایت برای سیلیکون اصلی کارت، می‌باشد. AMD تمامی این موارد را به جان خرید و از مموری باس 4096-بیتی برای کارت خود استفاده کرد.

با این‌وجود همچنان هم کارت گرافیک R9 Fury X با 4 گیگابایت حافظه، قدرتی مشابه با کارت گرافیک 6 گیگابایتی GTX 980ti را دارد. بر اساس نقد و بررسی‌های انجام شده، عملکرد این دو کارت در وضوح تصویر 4K، نشان می‌دهد که پرچم‌دار جدید AMD تنها 2 درصد ضعیف‌تر از GTX 980ti عمل می‌کند چرا که وضوح تصویر بالا، علاوه بر نیاز شدید به پهانی باند بالا، به حافظه‌ی بیشتر رم نیز نیاز دارد و شاید همین موضوع، دلیل موفقیت محصول جدید انویدیا باشد. البته اگر بخواهیم بحث عملکرد بر اساس میزان برق (Performence/Watt) را در نظر بگیریم، Fury X با معماری FIJI بسیار بهتر از R9 290X با معماری Hawaii و حافظه‌ی GDDR5 عمل می‌کند.

به کارگیری تراشه‌ی تقویت‌شده‌ی GM200 توسط Nvidia

سیلیکون big Maxwell انویدیا، GM200، زودتر از چیزی که تصورش را می‌کردیم راهی بازار شد چرا که تنها 9 ماه از زمان عرضه‌ی کارت گرافیک GTX 980 با سیلیکون با 5 میلیارد ترانزیستوری GM204 می‌گذرد. انویدیا با فروش بالای GTX 980، سود بسیاری کرد و توانست موفقیت سیلیکون GK104 را تکرار نماید. اما پس از یکسال، شاهد عرضه‌ی کارت گرافیک TITAN به همراه سیلیکون GK100 بودیم و انتظار داشتیم این موضوع در مورد GM200 نیز تکرار شود. البته این تمام موضوع نیست و این سیلیکون شش ماه پیش و در ماه مارس بود که معرفی شد. موضوع دیگری که انتظار نمی‌رفت GTX 980ti به این زودی و همراه با GM200 عرضه گردد، این بود که تنها سه ماه از زمان عرضه‌ی TITAN-X با قیمت 999 دلار می‌گذرد و انویدیا اجازه نداد تا این محصول فروش بالایی را تجربه کند. شایعاتی که در فصل بهار منتشر شده بودند نیز از عرضه‌ی یک کارت قدرتمند در فصل تابستان خبر میداد و این اتفاق نیز افتاد. انویدیا GTX 980ti را برای مقابله با R9 Fury X عرضه کرد.

GTX 980ti کارتی نبود که انویدیا بخواهد آن را به خاطر مقاصد اقتصادی روانه‌ی بازار کرده و نسل جدیدی از کارت‌ها را ارائه دهد. انویدیا این محصول جدید را تنها برای مقابله با کارت گرافیک R9 Fury X و با قیمت 650 دلار عرضه کرد. گویی انویدیا سعی کرد تا میزان عملکرد نسل بعد کارت گرافیک AMD را تخمین زده و کارتی قدرتمندتر از آن و با قیمتی برابر با آن عرضه نماید.

اما چه کسی پیروز میدان است؟ AMD یا Nvidia؟

پاسخ کوتاه است، هیچ کدام. این کارت‌ها قدرتی مشابه با یکدیگر دارند و همانند سپتامبر سال گذشته و عرضه‌ی GTX 980 و GTX 970 در مقابل با کارت‌های R9 290 و R9 290X، تفاوت عملکرد آنقدر بالا نیست که بخواهیم یک نفر را پیروز میدان بدانیم. با این حال هم‌اکنون دو انتخاب پیش روی کاربران است. یکی اینکه از میان کارت‌های GTX 970 و R9 390 یکی را با قیمت 430 دلار و از میان کارت‌های GTX 980 و R9 390X، یکی را با قیمت 499 دلار خریداری نمایند. البته اگر نمی‌توانید تا این حد هزینه کنید، می‌توانید نگاهی به کارت‌های قدرتمند نسل قبل که حالا قیمت آنها کاهش پیدا کرده است، داشته باشید. کاربران می‌توانند با پرداخت 399 دلار، از میان GTX 780ti و R9 290، یکی را به انتخاب خریداری کرده و از اجرای بازی‌های روز لذت ببرند. البته مسائل بسیار زیادی وجود که توصیه می‌کنیم از نسل قبلی کارت‌ها استفاده نکنید که خب توضیح آنها را به راهنمای خرید کارت گرافیک که در آینده منتشر خواهیم کرد، موکول می‌کنیم.

اما تصور می‌کنید که به این سوال که کدام کارت قدرتمندتر است پاسخی داده نشده؟ دلیل آن کاملا مشخص است و آن چیزی نیست جز عملکرد برابر. شاید موارد زیادی باشد که باید به آنها اشاره کنیم. به عنوان مثال، حافظه‌ی جدید HBM اجازه‌ی اورکلاک کارت را تا حد زیادی به کاربران می‌دهد و می‌تواند تجربه‌ی فوق‌العاده‌ای را برای آنها رقم بزند. اما اطلاعات زیادی در مورد قابلیت‌های اورکلاک کارت گرافیک GTX 980ti در دست نیست.

به همین دلیل شاید کمی قضاوت زود باشد و برای بررسی دقیق این موضوع، باید تا زمان عرضه‌ی رسمی این دو کارت صبر کنیم.