ایران بیستمین کشور استفاده کننده از اینترنت اشیا در جهان

اینترنت اشیا در زندگی روزمره، به مجموعه‌ای از اشیای متصل، از لوازم خانگی و اتومبیل‌ها گرفته تا دستگاه‌های پزشکی اشاره دارد که می‌توانند داده‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این داده‌ها با حداقل مداخله انسان، مورد پردازش و تحلیل قرار می‌گیرند تا در نهایت خدمات ارزش‌افزوده را برای کاربران نهایی  ارائه‌ کنند.

ایران بیستمین کشور استفاده‌کننده از فناوری پیشرفته اینترنت اشیا است؛ دانشگاه علم و صنعت به عنوان پنجمین دانشگاه دنیا که اینترنت اشیا را تدریس و پژوهش می‌کند، شناخته شده است. دستبند الکترونیکی زندانیان، پرونده الکترونیک سلامت، سامانه‌ هوشمند حمل‌و‌نقل و ترافیک و رفع بحران آلودگی‌ هوا، پروژه‌های مطرح در حوزه اینترنت اشیا در ایران هستند.

سامانه اطلاعات سلامت

HIS یا سامانه اطلاعات بیمارستانی  (Health Information System)، سامانه‌ای یکپارچه به منظور تولید اطلاعات لازم برای مدیریت تمامی فعالیت‌های مربوط به سلامت، از قبیل برنامه‌ریزی، نظارت، هماهنگی و تصمیم‌گیری است.

راه‌اندازی سامانه اطلاعات بیمارستانی با دیدگاه مدیریتی از سال 1376 در بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی آغاز شد. یکپارچه‌سازی اطلاعات بهداشتی و درمانی و الکترونیکی شدن سامانه ارجاع بیمار (EHR) مخفف Electronic Health Record، در حال حاضر در کشور ما یک ایده آرمانی است. یکی از سامانه‌های پیاده‌سازی شده در این زمینه طرح سپاس است، اما یک نرم‌افزار HIS کامل و جامع براساس استانداردهای جهانی هنوز هم در سطح کشور پیاده‌سازی نشده است.

سامانه پرونده الکترونیک سلامت

سامانه پرونده الکترونیک سلامت یا همان طرح سپاس، تمامی اطلاعات مرتبط با سلامت شهروندان، از پیش از تولد (شامل اطلاعات دوران جنینی و ماقبل آن مانند اطلاعات مربوط به لقاح آزمایشگاهی و سابقه مصرف داروهای باروری و ضدباروری در والدین) تا پس از مرگ (مانند اطلاعات به دست آمده از اتوپسی، پیوند اعضا، محل دفن و…) که به صورت مداوم و با گذشت زمان به شکل الکترونیکی ذخیره می‌شود و در صورت نیاز، بدون محدودیت مکانی یا زمانی، تمام یا بخشی از آن در دسترس افراد مجاز قرار خواهد گرفت.

شبکه ملی سلامت

شبکه ملی سلامت یا شمس یکی از زیرمجموعه‌های اصلی شبکه ملی اطلاعات است که وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی وظیفه اجرای آن را برعهده دارد. این شبکه زیرساخت اصلی ارتباطی بین همه مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی کشور است که مستقل از اینترنت و بر بستر مستقل ارتباطی کشور با امنیت و سرعت بسیار بالا ایجاد شده است. این شبکه ملی، امکان تبادل اطلاعات و داده‌ها را بین مراکز بهداشتی و درمانی دولتی، داروخانه‌ها و همه مراکز ستادی و خدمات حوزه سلامت فراهم می‌کند و در حال حاضر پخش دولتی را پوشش می‌دهد و زیرساخت اصلی ارائه خدمات سلامت و خدمات آموزشی و پژوهشی وزارت بهداشت است.

سامانه‌های هوشمند حمل و نقل و ترافیک

تشکل ITS یا سیستم حمل  و نقل هوشمند (Intelligent Transportation System) با حضور جمعی از متخصصین و نمایندگان دستگاه‌ها و سازمان‌ها از تابستان 1392 شروع به فعالیت کرده است. از اهداف این تشکل می‌توان به مواردی نظیر گسترش و به کارگیری ITS در کشور، ارتقای سطح علمی، توجه بیشتر به ابعاد علمی و آکادمیک IT، توسعه یکپارچه نظام بهره‌برداری از ITS، اشاعه ITS انسان‌محور، ITS حمل و نقل همگانی و ایجاد بانک اطلاعات منابع ITS کشور اشاره کرد.

سامانه‌های نظارت تصویری از ابزار اصلی مدیریت ترافیک هستند و مزیت آنها فراهم کردن اطلاعات تصویری برای تصمیم‌گیری است. در سال 1392 رصد ترافیک جاده‌ها از طریق 397 دوربین نظارت تصویری و اطلاع‌رسانی آنلاین ترافیک توسط 170 دستگاه تابلو VMS L مخفف Video Management Software  انجام شده است. کنترل وضعیت جوی، کنترل و اطمینان از ایمنی حین انجام کار در کارگاه‌های جاده‌ای، مشاهده تصادف و اقدام سریع و به موقع و کنترل عادی بودن تردد و ارسال گشت راهداری در صورت وجود مشکل نیز از سایر ویژگی‌های این دوربین‌ها است.

حفاظت از محیط زیست و رفع بحران آلودگی‌ هوا

استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند نقش مهمی در کاهش ترددهای درون‌شهری و در نتیجه افت میزان آلودگی‌های ناشی از مصرف سوخت ایفا کند. به عنوان مثال بسیاری از ترددها در شهر برای جابجا کردن کالا یا خرید است. در صورتی که اگر این کالا دارای کد شناسایی بوده و به اینترنت متصل باشند می‌توان از طریق فرستادن کد، آنها را جابجا یا خریداری کرد، بدون آنکه به تردد در سطح شهرها نیازی باشد.

دستبند الکترونیکی برای زندانیان

در سال 1392 سازمان زندان‌ها طرح دستبند الکترونیکی برای زندانیان را براساس تجربیات موجود در کشورهای دیگر مطرح کرد. با کمک دستبند الکترونیکی می‌توان به راحتی تشخیص داد که در هر زمان زندانی در کجای کشور قرار دارد و مانع فرار وی از مرزهای کشور شد. در این طرح یک قطعه الکترونیکی تحت عنوان دستبند به محکوم متصل شده و از طریق سامانه موقعیت‌یابی کنترل می‌شود و بدین ترتیب فرد بدون حضور در زندان حق خارج شدن از یک منطقه مشخص را نخواهد داشت. این طرح توسط سازمان زندان‌ها به منظور کاهش جمعیت کیفری ارائه شده است. همچنین این دستبندها برای جلوگیری از تکرار جرم نیز بسیار مثبت ارزیابی شده، زیرا کسانی که مجرم بالفطره هستند ممکن است در زمان مرخصی از زندان هم دست به کارهای خلاف قانون بزنند.

هر چند هزینه تهیه دستبند الکترونیک بسیار بالاست، ولی این هزینه باید توسط زندانی تقبل شود، زیرا زندانی به آغوش خانواده برمی‌گردد و می‌تواند مشغول به کار شود. قانونگذار 10 هزار تومان را بابت هر روز استفاده پیش‌بینی کرده است و اگر زندانی قادر به تأمین هزینه استفاده از این سامانه نباشد باید مدت حبس خود را در زندان سپری کند.