سرمایه‌گذاری سنگین امارات در هوش مصنوعی با چراغ سبز امریکا

امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا به توافقی دست یافته‌اند که به موجب آن، این کشور حوزه خلیج فارس قادر خواهد بود تا بزرگ‌ترین مرکز تخصصی هوش مصنوعی در خارج از خاک ایالات متحده را تاسیس نماید. این توافقنامه، بخشی از مجموعه توافق‌های مرتبط با حوزه هوش مصنوعی است که در جریان سفر اخیر دونالد ترامپ به منطقه خاورمیانه به امضا رسیده است.

با این حال، این توافقنامه نگرانی‌هایی را نیز به همراه داشته است. در دوره دولت پیشین ایالات متحده، چنین اقدامی احتمالاً با محدودیت‌هایی مواجه می‌شد؛ زیرا مقامات واشنگتن همواره نگران احتمال دسترسی کشور چین به این فناوری پیشرفته بوده‌اند.

به گزارش سرویس بین الملل رسانه اخبار فناوری تکنا، این توافق جدید، امکان دسترسی گسترده‌تر امارات متحده عربی به تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی را فراهم می‌سازد. اگرچه ایالات متحده و امارات جزئیاتی در مورد نوع تراشه‌های مورد استفاده در مراکز داده آینده منتشر نکرده‌اند، منابع آگاه به خبرگزاری رویترز اعلام کرده‌اند که امارات احتمالاً از سال ۲۰۲۵ مجاز به واردات سالانه تا ۵۰۰ هزار واحد از پیشرفته‌ترین تراشه‌های هوش مصنوعی تولید شده توسط شرکت انویدیا خواهد بود.

این توافق یک دستاورد مهم برای امارات متحده عربی به شمار می‌رود؛ کشوری که تلاش می‌کند تا روابط خود را به صورت متوازن با متحد دیرینه‌اش، ایالات متحده آمریکا، و بزرگ‌ترین شریک تجاری‌اش، جمهوری خلق چین، حفظ نماید. این کشور حاشیه خلیج فارس، میلیاردها دلار در راستای تبدیل شدن به یک بازیگر جهانی در عرصه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است، اما در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، دسترسی محدودی به تراشه‌های تولید شده در آمریکا داشته است.

این قرارداد جدید نشان‌دهنده سطح اعتماد دولت ترامپ به قابلیت مدیریت امن این تراشه‌ها است. بخشی از این اطمینان از طریق الزام به اداره مراکز داده توسط شرکت‌های آمریکایی حاصل می‌شود.

ایالات متحده آمریکا همواره در خط مقدم توسعه فناوری و نوآوری در حوزه هوش مصنوعی قرار داشته است، اما در طول سال گذشته، چین به عنوان یک رقیب جدی در این عرصه ظهور کرده است. با وجود اطمینان ابراز شده از سوی ترامپ، برخی از کارشناسان نگران آن هستند که معامله با کشورهای حوزه خلیج فارس ممکن است کنترل ایالات متحده بر این فناوری نوظهور را بیش از پیش تضعیف نماید. همچنین، نگرانی‌هایی در مورد احتمال استفاده چین از این مراکز داده برای منافع خود وجود دارد.

مدیران ارشد شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی و تولید تراشه، از جمله سام آلتمن مدیرعامل OpenAI و جنسن هوانگ مدیرعامل انویدیا، به نظر می‌رسد از چنین توافقی حمایت می‌کنند؛ زیرا این امر می‌تواند محصولات آن‌ها را به یک بازار جهانی بزرگ‌تر عرضه کرده و سود قابل توجهی را برای آن‌ها به همراه داشته باشد.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که این توافق در زمینه هوش مصنوعی «شامل تعهد امارات متحده عربی به سرمایه‌گذاری، ساخت یا تأمین مالی مراکز داده در ایالات متحده است که حداقل از نظر اندازه و توانایی با مراکز داده موجود در امارات برابری خواهند کرد. علاوه بر این، این توافق شامل تعهدات تاریخی امارات برای همسو کردن مقررات امنیت ملی خود با ایالات متحده، از جمله تضمین‌های قوی برای جلوگیری از انتقال غیرمجاز فناوری ساخت آمریکا است.»

وزارت بازرگانی ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که محور اصلی این توافق، تأسیس یک پردیس هوش مصنوعی به مساحت تقریبی ۲۵.۹ کیلومتر مربع در شهر ابوظبی است که ظرفیت ۵ گیگاوات برای مراکز داده هوش مصنوعی خواهد داشت.

این پردیس توسط شرکت G42، که از حمایت دولت ابوظبی برخوردار است، احداث خواهد شد. با این حال، هوارد لوتنیک وزیر بازرگانی ایالات متحده آمریکا در بیانیه‌ای اظهار داشت که شرکت‌های آمریکایی این مراکز داده را اداره خواهند کرد و خدمات ابری تحت مدیریت آمریکا را در سراسر منطقه ارائه خواهند داد. لازم به ذکر است که ترامپ در سفر اخیر خود به عربستان سعودی نیز با ارسال تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به این کشور موافقت کرده بود.

اسناد منتشر شده در ایالات متحده همچنین حاکی از آن است که شرکت تراشه‌سازی کوالکام در حال کار بر روی یک مرکز مهندسی مرتبط با هوش مصنوعی است و Amazon Web Services، بخش خدمات ابری شرکت فناوری و تجارت آمازون، با شرکای محلی در زمینه‌های امنیت سایبری و توسعه استفاده از خدمات ابری همکاری خواهد کرد.

ایالات متحده آمریکا سال‌ها سیاست‌های حمایتی را برای محدود کردن دسترسی چین به نیمه‌هادی‌های پیشرفته دنبال کرده است، از جمله اطمینان از عدم انتقال این تراشه‌ها به چین از طریق واسطه‌ها.

با این حال، تحت دولت ترامپ، به نظر می‌رسد که این مقررات در حال تعدیل شدن است. دیوید ساکس، مقام ارشد هوش مصنوعی در دولت ترامپ، روز سه‌شنبه در ریاض اظهار داشت که محدودیت‌های صادراتی وضع شده توسط دولت بایدن هرگز با هدف محدود کردن دوستان، متحدان و شرکای استراتژیک طراحی نشده بود.

اعطای دسترسی بیشتر به امارات متحده عربی برای دریافت پیشرفته‌ترین تراشه‌های تولید شده توسط شرکت‌هایی نظیر انویدیا، نشان‌دهنده یک تغییر جهت چشمگیر در سیاست‌های ایالات متحده است.

محمد سلیمان، پژوهشگر ارشد مؤسسه خاورمیانه، در این باره گفت که این تغییر به امارات متحده عربی این امکان را می‌دهد تا همکاری‌های فناورانه خود با ایالات متحده را تعمیق بخشد، ضمن آنکه روابط تجاری خود با چین را نیز حفظ نماید.

وی افزود: «این به معنای قطع رابطه با چین نیست، بلکه به معنای تنظیم مجدد استراتژی فناوری برای همسو شدن با استانداردها و پروتکل‌های آمریکایی در مهم‌ترین بخش‌ها است: پردازش، خدمات ابری و زنجیره تأمین تراشه.»

شایان ذکر است که موضوع هوش مصنوعی در صدر دستور کار سفر شیخ محمد بن زاید آل نهیان به واشنگتن در ماه دسامبر، در روزهای پایانی ریاست جمهوری جو بایدن، قرار داشت.

شرکت‌های G42 و MGX، که به عنوان بازوهای اصلی پیشبرد سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی امارات متحده عربی انتخاب شده‌اند، در شرکت‌های آمریکایی برجسته‌ای مانند OpenAI و xAI ایلان ماسک نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در همین حال، شرکت مایکروسافت سال گذشته با سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری در G42 موافقت کرد.

این دو شرکت اعلام کرده‌اند که این قرارداد با تضمین‌های امنیتی همراه است و تحت فشار ایالات متحده، G42 پیش از این اقدام به حذف سخت‌افزارهای چینی مورد استفاده خود کرده و سرمایه‌گذاری‌های چینی خود را نیز به فروش رسانده است.

با این وجود، شرکت‌های بزرگ چینی مانند هواوی و علی‌بابا کلاد همچنان حضور فعالی در امارات متحده عربی دارند و یک منبع آگاه در ماه فوریه به خبرگزاری رویترز گفت که قاچاق سازمان‌یافته تراشه‌های هوش مصنوعی به چین از کشورهایی نظیر مالزی، سنگاپور و امارات متحده عربی ردیابی شده است.

در همین حال و همزمان با اعلام توافق جدید ایالات متحده برای ارسال تراشه‌های هوش مصنوعی به منطقه خاورمیانه، سهام شرکت انویدیا در معاملات اولیه روز جمعه با افزایش ۰.۴ درصدی به ۱۳۵.۳۰ دلار رسید. از روز دوشنبه که ایالات متحده و چین به توافقی برای کاهش تعرفه‌ها به مدت ۹۰ روز دست یافتند، ارزش سهام این شرکت ۱۶ درصد افزایش یافته و ارزش بازار این غول فناوری برای اولین بار در ماه‌های اخیر از مرز ۳ تریلیون دلار عبور کرد. این رشد پس از توافق انویدیا برای فروش تراشه‌های هوش مصنوعی به عربستان سعودی تقویت شد. سایر تولیدکنندگان تراشه نیز روز جمعه با افزایش قیمت سهام خود مواجه بودند.