بررسی قابلیت‌های اختیاری در ویندوز 10 و نحوه فعال و غیرفعال‌سازی آن‌ها

ویندوز 10 دارای تعدادی قابلیت “اختیاری” است که شما می‎توانید از طریق کادر Windows Features آن‎ها را فعال یا غیرفعال کنید.

تعداد زیادی از این قابلیت‎ها در مورد شبکه‎های اینترنت شرکتی و سرور‎ها هستند، در حالی‎که تعدادی دیگر برای همگان مفید به شمار می‎روند. ما در این مقاله‎ی آموزشی به شما توضیحی در رابطه با هر قابلیت و نحوه‎ی فعال یا غیرفعال‎سازی آن می‎دهیم.

تمامی این قابلیت‎های ویندوز 10 فضای هارد درایو شما را اشغال خواهند کرد، چه آن‎ها را فعال کرده‎ باشید، چه نکرده باشید.

ولی هم‎چنین توجه کنید که تمامی آن‎ها را نباید فعال کنید، این اقدام منجر به بروز مشکلات امنیتی و پایین آمدن سرعت عملکرد سیستم می‎شود. تنها قابلیت‎هایی را فعال کنید که نیاز دارید و واقعا از آن‎ها استفاده می‎کنید.

نحوه‎ی مشاهده‎ قابلیت‎های اختیاری ویندوز و فعال یا غیرفعال کردن آن‎ها

ویندزو 10 راهی به منظور مدیریت این قابلیت‎ها از اپلیکیشن جدید تنظیمات خود در اختیار شما نمی‎گذارد. شما باید از کادر قدیمی Windows Features استفاده کنید که در بخش کنترل پنل به چشم می‎خورد.

از این بخش، شما می‎توانید قابلیت‎هایی نظیر ابزار مجازی‎سازی Hyper-V مایکروسافت، وب‎سرور سرویس‎های اطلاعات اینترنت (IIS) و سایر سرورها و زیر سیستم ویندوز برای لینوکس را فعال کنید.

شما هم‎چنین می‎توانید دسترسی به بعضی از قابلیت‎ها را حذف کنید. به عنوان مثال شما می‎توانید اینترنت اکسپلورر را غیرفعال کنید تا این مرورگر وب موروثی در ویندوز 10 مخفی باشد. نوع دقیق قابلیت‎هایی که در این بخش به چشم می‎خورند بستگی به نسخه‎ی ویندوز 10 که استفاده می‎کنید، دارد.

به منظور باز کردن بخش کنترل پنل، روی دکمه‎ی استارت راست کلیک کنید یا کلیدهای ترکیبی کلید ویندوز + X را روی صفحه‎کلید خود فشار دهید و سپس از منویی که ظاهر می‎شود “کنترل پنل” را انتخاب کنید.

در لیست نمایان شده “Programs” را و سپس در زیر بخش Programs and Features گزینه‎ی “روشن یا خاموش کردن قابلیت‎های ویندوز” را انتخاب کنید.

شما هم‎چنین می‎توانید با یک فرمان ساده این پنجره را باز کنید. برای انجام این کار، منوی استارت را باز کنید، عبارت “optionalfeatures” را تایپ و اینتر بزنید. شما هم‎چنین می‎توانید کلیدهای ترکیبی کلید ویندوز + R را به منظور باز کردن کادر Run تایپ کنید و سپس عبارت “optionalfeatures” را نوشته و اینتر بزنید.

لیست قابلیت‎های ویندوز نمایان می‎شود. اگر گزینه‎ی مربوط به یک قابلیت تیک خورده، آن قابلیت در نتیجه فعال شده است. اگر این تیک را ندارد، پس غیر فعال است.

اگر یک کادر مربعی شکل در کنار یک قابلیت می‎بینید، آن قابلیت دارای چندین زیر قابلیت است و تنها بعضی از آن‎ها فعال شده‎اند. شما می‎توانید آن را باز کنید تا ببینید کدام یکی از زیر قابلیت‎ها فعال یا غیر فعال‎اند.

روی عبارت “اوکی” کلیک کنید و ویندوز هر تغییری که وارد کرده باشید را اعمال می‎کند. بسته به قابلیت‎هایی که فعال یا غیرفعال کرده‎اید، ممکن است برای تحت تاثیر قرار گرفتن تغییرات کامپیوتر شما نیاز به ری‎بوت داشته باشد.

تمامی این‎ کارها را می‎‎توان به صورت آفلاین و بدون نیاز به اتصال اینترنت انجام داد. این قابلیت‎ها در کامپیوتر ذخیره می‎شوند و زمان فعال‎سازی‎شان نیاز به دانلود شدن ندارند.

تمامی قابلیت‎های اختیاری ویندوز 10 چه مواردی را شامل می‎شوند؟

حالا به این سوال می‎رسیم که چه قابلیتی را باید فعال یا غیرفعال کرد؟

ما لیستی از تعدادی از قابلیت‎های اختیاری موجود در ویندوز 10 نسخه‎ی حرفه‎ای گردهم آورده‎ایم، از این نظر که بسیاری از جالب‎ترین قابلیت‎ها، همانند با سرور مجازی‎سازی Hyper-V نیاز به ویندوز 10 نسخه‎ی حرفه‎ای دارند. اگر از نسخه‎ی Home ویندوز 10 استفاده می‎کنید، تنها بعضی از این قابلیت‎ها را در اختیار خواهید داشت. اگر از نسخه‎ی شرکتی یا آموزشی ویندوز 10 استفاده می‎‎کنید، حتی قابلیت‎های بیشتری در اختیار خواهید داشت. متداول‎ترین مواردی که با آن‎ها برخورد می‎کنید به صورت زیر هستند.

• .NET Framework 3.5 (شامل .NET 2.0 و 0): شما به نصب این قابلیت به منظور اجرای اپلیکیشن‎های نوشته شده برای این نسخه از .NET نیاز خواهید داشت. ویندوز به صورت خودکار آن‎ها را اگر اپلیکیشنی به آن‎ها نیاز داشته باشد نصب خواهد کرد.
• سرویس‎های پیشرفته‎ی .NET Framework 4.6: این قابلیت‎های نیز به صورت خودکار اگر لازم باشند نصب می‎شوند. آن‎ها تنها به منظور اجرای اپلیکیشن‎هایی که به آن‎‎‎ها نیاز دارند، ضروری‎اند.
• Active Directory Lightweight Directory Services: این قابلیت یک سرور LDAP (پروتکل سبک دسترسی به دایرکتوری‎) فراهم می‎کند. این قابلیت در قالب یک سرویس ویندوزی اجرا می‎شود و یک دایرکتوری به منظور تعیین‎هویت کاربران بر روی یک شبکه فراهم می‎کند. این دایرکتوری یک جایگزین سبک برای سرور اکتیو دایرکتوری نسخه‎ی کامل است و تنها بر روی شبکه‎های تجاری خاصی مفید خواهد بود.
• Embedded Shell Launcher: این قابلیت اگر می‎خواهید پوسته‎ی exe ویندوز 10 را با یک پوسته‎ی سفارشی عوض کنید، لازم خواهد بود. مایکروسافت استفاده از این قابلیت را برای برپایی یک اپلیکیشن دسکتاپی ویندوز در حالت کیوسک، پیشنهاد می‎‌کند.
• Hyper-V: این عبارت مربوط به ابزار مجازی‎سازی مایکروسافت است. این قابلیت شامل پلت‎فرم و سرویس‎های مربوطه و ابزار گرافیکی مدیریت Hyper-V به منظور ایجاد، مدیریت و استفاده از سرورهای مجازی می‎شود. (بطور ساده، میتوانید داخل ویندوز خود، یک کامپیوتر یا سرور مجازی دیگر با سیستم عامل مجزا نصب کنید و آن را مدیریت کنید)
• اینترنت اکسپلورر 11: اگر به مرورگر وب موروثی مایکروسافت نیاز ندارید، می‎توانید دسترسی کامل به اینترنت اکسپلورر را غیرفعال کنید.
• Internet Information Services (خدمات اطلاعات اینترنت): این قابلیت سرورهای FTP و IIS وب مایکروسافت را به همراه ابزاری برای مدیریت این سرورها فراهم می‎کند.
• Internet Information Services Hostable Web Core (هسته‎ی وب قابل میزبانی): این قابلیت به اپلیکیشن‎ها اجازه می‎دهد در پردازش‎های خودشان با استفاده از IIS از یک وب‎سرور میزبانی کنند. شما تنها زمانی ملزم به فعال‎سازی این قابلیت خواهید بود که اپلیکیشنی که نیاز به آن داشته باشد را اجرا کنید.
• Isolated User Mode (حالت کاربر ایزوله): قابلیتی جدید در ویندوز 10، این قابلیت به اپلیکیشن‎ها اجازه می‎دهد که در یک فضای امن، ایزوله شده اجرا شوند، اگر برنامه‎نویسی آنها برای انجام چنین کاری بوده باشد. شما تنها زمانی به این قابلیت نیاز خواهید داشت که برنامه‎ی مورد نظرتان درخواست یا نیاز به آن را، داشته باشد.
• Legacy Components  : DirectPlay قسمتی از دایرکت ایکس (DirectX) بود و به منظور بازی‎های چند نفره و شبکه‎ کردن آن‎ها برای برخی از بازی‎ها مورد استفاده قرار می‎گرفت. اگر به دنبال نصب بازی که به این قابلیت نیاز دارد باشید، ویندوز 10 به صورت خودکار آن را بایستی نصب کند.
• Media Features (ویندوز مدیا پلیر): شما می‎توانید از این بخش دسترسی به ویندوز مدیا پلیر را اگر نیازی به استفاده از آن ندارید، غیر فعال کنید.
• سرور Message Queue مایکروسافت (MSMO): این سرویس قدیمی ارتباطاتی را در شبکه‎های غیرمطمئن با در صف قرار دادن پیام‎ها در عوض ارسال فوری آن‎ها، فراهم می‎کند. این قابلیت تنها زمانی مفید است که یک اپلیکیشن تجاری داشته باشید که به صورت به خصوصی به این قابلیت نیاز داشته و از آن استفاده می‎کند.
• Microsoft Print to PDF: پرینتر لحاظ شده‎ی پی‎دی‎اف ویندوز 10 را می‎توان از این بخش غیرفعال کرد، البته اگر دوست داشته باشید (چون بسیار مفید است).

• قابلیت MultiPoint Connector: این قابلیت به کامپیوتر شما اجازه می‎دهد که توسط اپلیکیشن‎های داشبورد و مدیریت مولتی‎پوینت مورد نظارت و مدیریت قرار گیرد. این قابلیت تنها برای شبکه‎های شرکتی مفید است، و تنها اگر این نوع شبکه‎ها خواهان استفاده از این ابزار مدیریتی باشند.
• Print and Document Services خدمات اسناد و پرینت: قابلیت‎های اسکن و فکس ویندوز و کلاینت پرینت‎‎ اینترنتی به صورت پیش‎فرض فعال هستند. این قابلیت‎ها امکان گرفتن پرینت در شبکه به همراه فکس و اسکن کردن را فراهم می‎کنند. شما می‎توانید پشتیبانی از پروتکل‎های پرینت شبکه‎ی LPR و LPD را اضافه کنید، گرچه این پروتکل‎ها قدیمی‎تر بوده و زیاد متداول نیستند. شما تنها به آن‎ها زمانی نیاز خواهید داشت که به دنبال ارتباط با پرینتری در شبکه باشید که به آن‎‎ها نیاز دارد. قابلیت مدیریت اسکن در این بخش به منظور مدیریت و نظارت بر اسکنرهای متصل به یک شبکه است.
• RAS Connection Manager Administration Kit: این ابزار به شما اجازه می‎دهد پروفایل‎های دسترسی سفارشی از راه دور برای وی‎پی‎ان‎ها، ایجاد کنید
• Remote Differential Compression API Support: این قابلیت الگوریتم سریعی به منظور مقایسه‎ی فایل‎های همگام شده به دست می‎دهد. نظیر بسیاری از قابلیت‎های دیگر، این گزینه نیز تنها زمانی مفید است که اپلیکیشنی به صورت خاص به آن نیاز داشته باشد.
• RIP Listener: این سرویس به اعلانات پروتکل اطلاعات مسیریابی (روتینگ) فرستاده شده توسط روترها گوش می‎دهد. این قابلیت تنها زمانی مفید است که روتر تحت مالکیت شما از پروتکل RIPv1 پشتیبانی می‎کند. این قابلیت در شبکه‎ی شرکتی و نه خانگی، می‎تواند مفید باشد.
• Simple Network Management Protocol (پروتکل مدیریت ساده‎ی شبکه): پروتکلی قدیمی به منظور مدیریت روترها، سوئیچ‎ها و سایر دستگاه‎های شبکه. این قابلیت تنها زمانی مفید است که در محیطی کار می‎کنید که از این پروتکل قدیمی استفاده می‎کند.
• Simple TCPIP Services (سرویس‎های ساده‎ی TCPIP) (یعنی اکو، daytime و غیره): این قابلیت شامل تعدادی سرویس اختیاری در شبکه می‎شود. سرویس “اکو” پتانسیل مفید بودن برای عیب‎یابی شبکه‎ای در بعضی از شبکه‎های تجاری را دارد، ولی در غیر این‎صورت این قابلیت‎ها مفید نخواهند بود.
• SMB 1.0/CIFS File Sharing Support (پشتیبانی از به اشتراک‎گذاری فایل SMB 1.0/CIFS): این قابلیت به اشتراک‎گذرای فایل و پرینتر را با نسخه‎های قدیمی‎تر ویندوز امکان‎پذیر می‎کند، از ویندوز NT 4.0 گرفته تا ویندوز Xp و ویندوز سرور 2003 R2. سیستم‎عامل‎های مک و لینوکس نیز ممکن است نیاز به استفاده از پروتکل قدیمی‎تر SMB به منظور به اشتراک‎گذاری پرینتر و فایل نیاز داشته باشند.
• Telnet Client (کلاینت تل‎نت): این قابلیت یک خط فرمان تل‎نت فراهم می‎کند تا شما بتوانید از راه دور به اینترفیس خط فرمان کامپیوترها و دستگاه‎های دارای یک سرور تل‎نت، متصل شوید. تل‎نت پروتکلی قدیمی و غیر امن است. این روزها در شبکه نباید از آن استفاده کنید، ولی زمان اتصال به یک دستگاه بسیار قدیمی، پروتکل مفیدی است.
• TFTP Client (کلاینت TFTP): این قابلیت یک فرمان tftp فراهم می‎کند که به شما اجازه می‎دهد فایل‎ها را به کامپیوترها و دستگاه‎هایی که از پروتکل انتقال فایل جزئی (Trivial File Transfer Protocol) استفاده می‎کنند، انتقال دهید. TFTP پروتکلی قدیمی و غیر امن است و شما از آن نیز نباید استفاده کنید. ولی نظیر مورد قبل ممکن است در بعضی از موارد مفید باشد.
• Windows Identity Foundation 3.5: اپلیکیشن‎های قدیمی‎تر .NET ممکن است هم‎چنان به این مورد نیاز داشته باشند، ولی .Net 4 یک فریم‎ورک هویت جدید لحاظ کرده است. شما تنها به نصب این قابلیت زمان اجرای یک اپلیکیشن قدیمی‎تر .NET که نیازمند آن باشد، نیاز خواهید داشت.
• Windows PowerShell 2.0، پاورشل یک محیط اسکریپت‎نویسی و خط فرمان امن‎تر به نسبت خط فرمان قدیمی (Command Prompt) است. به صورت پیش‎فرض فعال است ولی شما می‎توانید اگر دوست دارید آن را غیرفعال کنید.

• Windows Process Activation Service (سرویس فعال‎سازی فرآیند ویندوز): این قابلیت مرتبط به وب‎سرور خدمات اطلاعات اینترنت است. فعال‎سازی آن اگر یک اپلیکیشن سروری اجرا کرده باشید که به آن نیاز دارد، لازم خواهد بود.
• Windows Subsystem for Linux (زیر سیستم ویندوز برای لینوکس): در آپدیت سالگرد ویندوز 10، این سرویس به شما امکان فعال‎سازی پوسته‎ی Ubuntu Bash و اجرای اپلیکیشن‎های لینوکس در ویندوز 10 را می‎دهدک
• Windows TIFF iFilter: این قابلیت سرویس نمایه‎سازی ویندوز به منظور آنالیز فایل‎های TIFF و انجام تشخیص نوری کاراکتر (OCR) را فعال می‎کند. این قابلیت به صورت پیش‎فرض غیرفعال است چون به پردازنده فشار وارد می‎کند. ولی، اگر به عنوان مثال از فایل‎های TIFF زیادی استفاده کرده یا به دفعات اسناد کاغذی را به TIFF اسکن می‎کنید، این قابلیت به صورت بالقوه یک قابلیت مفید می‎تواند باشد که به شما اجازه‎ی جستجوی ساده‎تر آن اسناد اسکن شده را می‎دهد.
• Work Folders Client: این ابزار به شما اجازه می‎دهد که پوشه‎های یک شبکه‎ی شرکتی را با کامپیوتر خود همگام کنید.
• XPS Services: این قابلیت امکان پرینت به اسناد XPS را فعال می‎کند. مایکروسافت در ویندوز ویستا این فرمت جدید اسناد را به وجود آورد ولی هرگز محبوب نشد، بنابراین بهتر است که در عوض به فرمت پی‎دی‎اف پرینت کنید. این قابلیت را غیرفعال کنید و پرینتر XPS از لیست پرینترهای نصب شده‎ی شما محو خواهد شد (گرچه می‎توانید هم‎چنین روی پرینتر XPS در پنجره‎ی Devices & Printers کلیک راست کنید و گزینه‎ی “Remove Device” را انتخاب کنید.)

در پایان باید اشاره کنیم که اکثر کاربران ویندوز هرگز نیاز به بازدید از این پنجره و مدیریت فعالانه‎ی قابلیت‎های اختیاری ویندوز 10 را ندارند. ویندوز 10 به صورت خودکار زمانی که نیاز باشد، قابلیت‎‎های مورد نظر را نصب خواهد کرد، گرچه در رابطه با قابلیت‎های خاصی، مفید است که بدانید از کجا آن‎ها را فعال یا غیرفعال کنید.