توصیه مشاور حقوقی: در استفاده از فضای مجازی هوشیار باشید!

کلاهبرداری رایانه‌ای یکی از انواع جرایمی است که در قانون جرایم رایانه‌ای مصوب سال 1388 به آن پرداخته شده و برای مرتکب مجازات مقرر شده است. این جرم که به اختصار به تحصیل منافع مالی با واسطه ایجاد اختلال یا تغییر در داده‌ها و سامانه‌های الکترونیکی گفته می‌شود، با مجازات حبس و جزای نقدی برای مرتکب همراه خواهد بود.

اما کلاهبرداری اینترنتی را چگونه می‌توان پیگیری نمود و نتیجه آن چه خواهد شد؟ در این مقاله قصد داریم به تفصیل به بررسی جرم کلاهبرداری رایانه‌ای، شکایت از آن، مجازات مرتکب و نیز جبران خسارات قربانی بپردازیم.

جرم کلاهبرداری اینترنتی

جرایم اینترنتی یا رایانه‌ای، به انواع جرایمی گفته می‌شود که در بستر مجازی جریان دارد، موضوع ارتکاب جرم انواع داده‌های مجازی و یا سامانه‌های میزبان داده‌ها را شامل می‌شود.

دلیل ایجاد و معرفی جرایم رایانه‌ای را باید در بستر اجرایی جرایم سنتی جستجو کنیم. توضیح آن که هر رفتاری هر چقدر هم که به دیگران ضرر مالی، معنوی و یا حتی جسمی وارد سازد، مادامی که توسط قانونگذار به عنوان یک رفتار مجرمانه شناخته نشده و برای آن مجازات مقرر نشده باشد، جرم نخواهد بود.

به همین سبب است که برخی از انواع رفتارها دو جنبه حقوقی و کیفری دارد. به نحوی که می‌توان از مرتکب شکایت نمود و مجازات وی را درخواست کرد و یا آن که می‌توان از طریق طرح دعوای حقوقی، تنها جبران خسارات را از دادگاه حقوقی خواستار شد.

اما زمانی که یک رفتار توسط قانونگذار به عنوان رفتار مجرمانه شناسایی و معرفی شد و برای مرتکب آن مجازات قانونی تعیین گردید، با یکی از جرایم مواجه خواهیم بود.

به همین سبب پیش از تصویب قانون جرایم رایانه‌ای، بسیاری از رفتارها در این بستر جریان داشت که به اشخاص ثالث، کاربران و یا مخاطبان ضررهای مالی و معنوی وارد می‌کرد و یا حتی ممکن بود که آسیب‌های غیرقابل بازگشتی به حیثیت ایشان وارد سازد، اما چون با هیچ کدام از تعاریف جرایم در قانون مجازات اسلامی سابق همخوانی نداشت، نمی‌توانستیم به عنوان یک رفتار مجرمانه با آن مواجه شویم و مرتکب بدون هیچ مجازاتی باقی می‌ماند.

این امر که به عنوان اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها شناخته می‌شود، به لزوم پیش‌بینی رفتار مجرمانه توسط قانونگذار و تعیین مجازات توسط نامبرده باز می‌گردد. از جمله انواع رفتارهایی که در بستر مجازی به از دست رفتن مال و یا منافع مالی قربانی می‌انجامید اما با تعاریف جرایم سنتی همخوانی نداشت باید به جرم کلاهبرداری اینترنتی اشاره کرد.

کلاهبرداری که در تعریف سنتی خود به معنای به دست آوردن مال و یا منافع مالی به واسطه فریب دیگری است به نحوی که مالک با میل و رضایت شخصی، اموال خود را در اختیار مرتکب و متصرف قرار دهد، آنگاه که از بستر زندگی روزمره و حقیقی خارج می‌شد و شکل و شمایل الکترونیکی به خود می‌گرفت به عنوان رفتار مجرمانه تلقی نمی‌شد.

به همین سبب و با توجه به اثرات منفی و ضررهایی که رفتارهای یاد شده برای قربانی به همراه داشت، در ماده 13 از قانون جرایم رایانه‌ای، کلاهبرداری رایانه‌ای تعریف شده و وصف مجرمانه یافت.

مطابق با این ماده هرگاه استفاده غیرمجازی از سامانه‌های رایانه‌ای صورت گیرد، اعم از آن که داده‌ها را تغییر دهیم، مختل کنیم یا سامانه‌های میزبان را هدف رفتار مخربی قرار دهیم و از این مسیر و به واسطه این رفتار مال یا منفعت مالی به دست آوریم، به عنوان کلاهبرداری رایانه‌ای شناخته می‌شود.

همانگونه که مشاهده می‌شود، کلاهبرداری رایانه‌ای با کلاهبرداری سنتی تفاوت‌هایی دارد. برای مثال در حالت سابق ضروری بود که قربانی به واسطه فریبی که خورده است اموال خود را با میل و رضایت در اختیار دیگری قرار دهد، لیکن در کلاهبرداری رایانه‌ای، ضروری است که به واسطه یک رفتار غیرمجاز علیه داده‌ها و یا سامانه‌های میزبان، منافع مالی توسط مرتکب تحصیل شده باشد.

پس دیگر ضرورتی ندارد که مالک حقیقی، با میل و رضایت اموال خود را تسلیم نموده باشد، اما ضروری است که تحصیل مال به واسطه رفتار غیر مجازی باشد که مرتکب نسبت به داده‌ها و یا سامانه‌های میزبان انجام داده است.

چنانچه در این قانون به شرح ذیل اعلام شده است:

ماده۱۳ـ هر کس به طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

اما فرض کنیم که قربانی رفتاری شده‌ایم که طبق این ماده به عنوان کلاهبرداری اینترنتی شناخته می‌شود و در نتیجه باید مجرمانه تلقی گردد، چگونه می‌توانیم علیه مرتکب اقدام نماییم و مجازات مرتکب چه خواهد بود؟ در بندهای بعدی به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

شکایت از جرم کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی به عنوان یکی از انواع جرایمی که در بستر آنلاین و مجازی جریان دارد و با ایجاد و تغییر داده‌ها و اطلاعات به نحو غیرمجاز، اموال و دارایی از تصرف مالک حقیقی خارج می‌نماید و یا به هر نحو دیگری امتیازات مالی و اموال مشخصی را برای مرتکب فراهم می‌آ‌ورد، قربانیان متعددی به ویژه از طریق سایت‌های فروش اینترنتی به همراه دارد.

به سبب اهمیت و دامنه وقوع این جرم، روش‌های شکایت و پیگیری کیفری علیه کلاهبرداری اینترنتی به دو حالت شکایت از طریق پلیس فتا و یا شکایت از طریق مراجع قضایی امکان پذیر است که در ادامه معرفی می‌کنیم.

شکایت از کلاهبرداری اینترنتی به پلیس فتا

پلیس فتا به عنوان یکی از سازمان‌های زیر مجموعه پلیس در ایران وظایف و اختیارات اختصاصی خود را برای مقابله با انواع جرایم رایانه‌ای و اینترنتی به همراه دارد.

پلیس فتا به عنوان واحد مقابله با جرایم اینترنتی با وظیفه تامین امنیت در فضای رایانه‌ای و سایبری آغاز به کار نمود و به همین سبب نیز به عنوان یک زیرمجموعه تخصصی از سازمان پلیس شناخته می‌شود.

در نتیجه طبیعی است که پلیس فتا صلاحیت عمومی برای رسیدگی به انواع جرایم و یا دریافت انواع شکایات را نداشته باشد، اما در مقابل صلاحیت اختصاصی برای ورود به انواع جرایم اینترنتی، دریافت شکایات نسبت به جرایم اینترنتی و نیز انجام تحقیقات مقدماتی در مقابل انواع جرایم اینترنتی را دارا است که برای اجرای وظایف خود روش‌های اختصاصی معرفی کرده است که به عنوان پل ارتباطی مردم و پلیس عمل می‌کند.

در هر صورت در نظر داشته باشیم که پلیس فتا اقدامات و وظایف خود را در گروه‌های رفتاری زیر دنبال می‌کند:

• دسترسی غیرقانونی که می‌تواند موضوع دسترسی انواع داده، اطلاعات و یا سامانه‌های اینترنتی باشد.
• برداشت غیرمجازی که از حساب‌های بانکی افراد انجام می‌شود، مشروط به اینکه برداشت غیر مجاز به یکی از انواع روش‌های آنلاین صورت گرفته باشد.
• انواع جرایم رایانه‌ای که در قانون جرایم رایانه‌ای احصا شده است و مواردی همچون جعل رایانه‌ای، کلاهبرداری رایانه‌ای، تخریب داده‌ها، جرایم علیه نظم و عفت عمومی را شامل می‌شود.
• جرایم منافی عفت و اخلاق عمومی که در فضای مجازی انجام شده باشد و یا در این فضا جریان یافته باشد که می‌تواند شامل ساخت، پخش، دعوت و یا گسترش انواع تصاویر، فیلم‌ها و داده‌های مستهجن و یا مبتذل باشند.
• خسارات و نشر اکاذیب که می‌تواند به طریق ایجاد اختلال و یا تغییر در انواع داده‌ها و یا انتشار داده‌های جدید در فضای اینترنتی و مجازی صورت پذیرد.
• استفاده غیرمجاز از پهنای باند بین‌المللی چنانچه برای ایجاد مخابرات انجام گرفته باشد.

گروه جرایم یاد شده در حوزه اختیارات و صلاحیت‌های پلیس فتا قرار دارد و همانگونه که مشاهده کردیم، کلاهبرداری اینترنتی نیز از جمله این رفتارهای مجرمانه قرار داشت.

پس چنانچه قربانی کلاهبرداری اینترنتی واقع شدیم، می‌توانیم از خدمات پلیس فتا برخوردار شویم. یعنی ثبت شکایت خود را نزد پلیس فتا انجام دهیم و نیز تحقیقات مقدماتی نسبت به شکایت خود را نزد پلیس فتا پیگیری نماییم.

اما نکته مهم‌تری که در خصوص ثبت شکایت نزد پلیس فتا وجود دارد، به انواع روش‌هایی باز‌می‌گردد که راه ارتباطی ما با سازمان پلیس یاد شده را شامل می‌شود. توضیح آن که پلیس فتا انواع روش‌های آنلاین، تلفنی و حضوری را برای ارتباط گرفتن مردم با این سازمان ایجاد و معرفی کرده است که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم.

ثبت شکایت آنلاین نزد پلیس فتا

پلیس فتا به عنوان سازمان تخصصی جهت مقابله با انواع جرایمی که در بستر مجازی اتفاق می‌افتد و از جمله آن‌ها کلاهبرداری اینترنتی است، طبیعتا یک روش اعلام جرم آنلاین را نیز پیش‌بینی کرده است.

روش آنلاین برای ارتباط گرفتن با پلیس فتا دو سامانه متفاوت هستند که یکی صلاحیت عمومی داشته و دیگری با صلاحیت اختصاصی پیش‌بینی و معرفی شده است. سامانه فوریت های سایبری که در آدرس cyberpolice.gov.ir قابل دسترسی است، سامانه‌ای جامع الشمول است که پس از ثبت نام در آن می‌توانید به خدمات متعددی دسترسی پیدا کنید.

در خصوص شکایاتی که در این سامانه ثبت می‌شود، باید اشاره کنیم که هدف از ثبت آن‌ها رسیدگی قضایی و صدور حکم قضایی برای مجازات مرتکبین و یا جبران خسارات قربانی نیست، بلکه اعلام جرم و درخواست رسیدگی و تحقیقات تخصصی از پلیس فتا نسبت به سایت متخلف را می‌توانیم به کمک این سامانه سایبری از پلیس فتا درخواست نماییم.

• خدمات این سامانه تنها به اشخاصی اعطا می‌شود که در سامانه حساب کاربری فعال داشته باشند، پس ضروی است که از گزینه ثبت نام که در آدرس یاد شده قرار دارد، به لینک ثبت نام وارد شده و پس از اعلام اطلاعات خواسته شده، حساب کاربری خود را تشکیل دهید.
• سپس می‌توانید از طریق حساب کاربری شخصی خود به گزینه گزارش تخلف وب سایت وارد شده و به کمک این گزینه، کلاهبرداری اینترنتی که در حق شما توسط یکی از سایت‌های رایانه‌ای انجام گرفته است را اعلام نمایید.
• گزارشات واصله از این سامانه، پلیس فتا را به انجام تحقیقات نسبت به سامانه متخلف رهنمود می‌سازد و طبیعتا چنانچه انجام رفتار مجرمانه محرز گردد، اقدامات پیگیرانه همچون معرفی به مراجع قضایی و تعقیب متهمین را به دنبال خواهد داشت.

همانطور که اشاره کردیم پلیس فتا علاوه بر سامانه یاد شده یک سامانه اختصاصی دیگر را نیز ایجاد و معرفی کرده است. سامانه دوم که به عنوان سامانه اینترنتی اینماد شناخته می‌شود، اختصاص به ثبت شکایات نسبت به خرید و فروش‌های اینترنتی دارد که یا جنس خریده شده تحویل نشده است، یا جنس تحویل شده با آنچه که سایت تعهد کرده بوده تفاوت دارد.

این سامانه که در آدرس enamad.ir می‌توانیم به آن دسترسی پیدا کنیم، زمانی می‌تواند واسطه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی واقع شود که برای مثال یک سایت خرید و فروش اینترنتی، با اعلام مشخصات دروغ و یا خلاف واقع، ما را به خرید اینترنتی راضی کرده است و در نتیجه وجهی را به این سامانه پرداخته‌ایم.

به نحوی که بتوان گفت متولیان سایت از طریق اعلام خلاف واقع یا تغییر در داده‌های رایانه‌ای به منفعت مالی دسترسی یافته‌اند.

چنانچه این شرایط محقق باشد، می‌توانیم در سامانه اینماد شکایت خود را ثبت نموده و پلیس فتا پیگیر‌‌ی‌های لازم را انجام خواهد داد.

ثبت شکایت تلفنی نزد پلیس فتا

پلیس فتا به عنوان مرجع عام رسیدگی به شکایات نسبت به جرایم اینترنتی نمی‌تواند خدمات خود را به برخی موارد خاص محدود نماید و در نتیجه طبیعی است که تنها سامانه‌های یاد شده نمی‌تواند خدمات و وظایف این سازمان را پوشش دهد.

به همین سبب نیز یکی دیگر از انواع روش‌هایی که برای ارتباط گرفتن با پلیس فتا پیش‌بینی شده است که از طریق آن می‌توان هر‌گونه رفتار مجرمانه و یا ارتکاب جرمی که در بستر مجازی جریان دارد و یا موضوع آن داده‌ها یا سامانه‌های اینترنتی و مخابراتی است را اعلام و درخواست پیگیری نمود، ثبت شکایت به طریق تلفنی نزد پلیس فتا است.

در واقع نهاد یاد شده شماره تماس 093680 را به عنوان روش ارتباط تلفنی شهروندان و سازمان پلیس معرفی کرده است که می‌توان با تماس با این شماره نسبت به اعلام جرم کلاهبرداری اینترنتی و ثبت شکایت نزد این مرجع اقدام نمود.

طبیعتا پیگیری‌های لازم باید به طریق حضوری انجام گیرد و شماره تماس یاد شده تنها دریافت‌کننده شکایت و اعلام جرم شهروندان است.

ثبت شکایت حضوری نزد پلیس فتا

آخرین گزینه اما شاید بدیهی‌ترین گزینه برای ثبت و تنظیم شکایت نزد پلیس فتا را باید در روش اعلام جرم به طریق حضوری جستجو کرد.

در نظر داشته باشیم که سازمان پلیس فتا نیز همچون هر نهاد رسیدگی‌کننده دیگری، دفاتر فعال در سطح کشور داشته و در نتیجه طبیعی است که خدمات خود را به صورت حضوری نیز به شهروندان ارائه نماید.

اما برای ثبت شکایت حضوری نزد پلیس فتا باید به یکی از شعبات دادستانی عمومی در سطح کشور رفته و نسبت به اعلام جرم کلاهبرداری اینترنتی که در حق ما انجام شده است اقدام نماییم.

در اینجا باید اشاره کنیم که دادسرای عمومی به جرایم رایانه‌ای رسیدگی نمی‌کند، بلکه پس از دریافت شکایت و ثبت در دفتر کل، شکایت واصله را به یکی از شعبات اختصاصی جرایم رایانه‌ای ارسال می‌نماید.

پس از آن که شکایت ما با موضوع کلاهبرداری اینترنتی به شعبه دادسرای جرایم رایانه‌ای وارد شد، این شعبه تحقیقات اولیه خود را انجام می‌دهد، در صورت نیاز شاکی را جهت ادای توضیحات و ارائه اسناد و مدارک دعوت می‌کند و چنانچه ادامه رسیدگی قضایی لازم بوده و وقوع جرم محرز تشخیص داده شود، با تشکیل پرونده قضایی، رسیدگی قضایی نزد یکی از شعبات اختصاصی را به جریان می‌اندازد.

شکایت از کلاهبرداری اینترنتی به مراجع قضایی

مراجع قضایی که در حقوق ایران به دو گروه کلی مراجع حقوقی و مراجع کیفری تفکیک می‌شوند، به عنوان مرجع عام تظلم‌خواهی، وظیفه دارند که انواع شکایات و دعاوی که توسط مردم نرد این مراجع طرح می‌شود را دریافت نمایند.

همچنین رسیدگی به انواع شکایات و اختلافات به عنوان یک وظیفه عمومی بر عهده مراجع قضایی قرار دارد. پس طبیعی است که نسبت به کلاهبرداری اینترنتی نیز بتوانیم نزد مراجع قضایی ثبت شکایت نماییم.

در نظر داشته باشیم که ما از مرجع قضایی رسیدگی کیفری، مجازات مرتکب، کشف متهم، تحقیقات و کشف واقع و در نهایت جبران خسارات خود را خواستار هستیم. پس در مرجع قضایی

• اولا رسیدگی ماهیتی انجام می‌گیرد
• و ثانیا رای قضایی صادر شده و مرتکب با مجازات کیفری مواجه می‌شود.

ثبت شکایات نزد مراجع قضایی در حال حاضر و به گفته مشاوره حقوقی تنها به طریق آنلاین انجام می‌گیرد و به کمک سامانه عدل ایران در اختیار شهروندان قرار دارد.

البته باید بدانید که خدمات سامانه عدل ایران، به عنوان مسیر ارتباطی شهروندان و سیستم قضایی کشور، به صورت مستقیم به کلیه شهروندان خدمات خود را ارائه نمی‌نماید. بلکه گروه کاربران در این سامانه یا وکلای دادگستری هستند و یا واسطه مردم و سیستم قضایی که یعنی کاربران دفاتر خدمات قضایی الکترونیکی.

در نتیجه چنانچه شما قصد داشته باشید که از کلاهبرداری اینترنتی که نسبت به شما انجام شده است نزد مرجع قضایی طرح شکایت نمایید، و برای پیگیری این امر با وکیل دادگستری قرارداد بسته باشد، نامبرده از طریق سامانه اختصاصی خود، ثبت شکایت را انجام داده و پیگیری‌های لازم همچون ارائه اسناد و مدارک، تقدیم لوایح و دریافت دستورات قضایی را صورت خواهد داد.

اما در فرضی که شما راسا نسبت به ثبت شکایت از کلاهبرداری اینترنتی نزد مراجع قضایی اقدام می‌نمایید،

• اولا باید در سامانه ثنا حساب کاربری داشته باشید
• و ثانیا باید با واسطه دفاتر خدمات قضایی، شکایت خود را اعلام و پیگیری نمایید.

سامانه ثنا به عنوان سامانه احراز هویت الکترونیکی شناخته می‌شود که به شما یک حساب کاربری با کد ملی، یک رمز عبور دائم و یک رمز عبور موقت ارائه می‌دهد. پس از آن که این حساب کاربری را فعال کردید، می‌توانید از یکی از دفاتر خدمات قضایی بخواهید که شکایت شما را در سامانه عدل ایران ثبت نماید.

کاربر یاد شده به کمک اطلاعات حساب ثنا برای شما نزد مراجع قضایی، از جرم کلاهبرداری اینترنتی شکایت خواهد نمود. اما شرح شکایت و نیز اسناد و مدارک مربوطه را باید شما به متصدی دفتر خدمات قضایی ارائه نمایید.

همچنان که در نظر داشته باشید هر‌گونه پیگیری و نیز ثبت اسناد و ادله جدید برای پرونده کلاهبرداری قضایی که ایجاد کرده‌اید، به کمک همین سامانه عدل ایران و به طریق آنلاین در اختیار شما قرار خواهد داشت و حتی ابلاغ‌های قضایی نیز به طریق آنلاین به شما اعلام خواهد شد.

مجازات مرتکب در جرم کلاهبرداری اینترنتی

جرم کلاهبرداری اینترنتی را به تفصیل معرفی کردیم و دانستیم که به تحصیل منافع مالی برای مرتکب می‌انجامد که به واسطه ایجاد اختلال یا تغییر در داده‌های یا سامانه‌های الکترونیکی آن هم به صورت غیرمجاز گفته می‌شود.

همچنین اشاره کردیم که قربانی از کلاهبرداری اینترنتی، چنانچه مرتکب آن سامانه اینترنتی خاصی باشد می‌تواند به کمک یکی از دو درگاهی که پلیس فتا معرفی کرده است، به طریق آنلاین اعلام جرم نماید و یا می‌تواند به طریق تلفنی و یا حضوری نزد پلیس فتا اعلام جرم نماید.

اما همانگونه که اشاره کردیم پلیس فتا رسیدگی قضایی انجام نمی‌داد و رای قضایی صادر نمی‌کرد. بلکه صدور حکم قضایی مشروط است به اینکه شکایت قضایی طرح شده باشد و یکی از شعبات دادگاه‌ها و دادسراهای قضایی در حال رسیدگی به شکایت ما باشند.

اما چنانچه رسیدگی قضایی انجام گرفت، وقوع جرم محرز و مجرم شناسایی گردید، چه مجازاتی برای مرتکب اعمال خواهد شد.

باید بدانید که در قانون جرایم اینترنتی و مادهای که به تعریف جرم کلاهبرداری اینترنتی پرداخته است، مجازات مرتکب نیز مشخص شده است. به نحوی که در بخش انتهایی این ماده، مجازات مرتکب شامل وضعیت زیر اعلام شده است:

مرتکب علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

پس همانگونه که مشاهده می‌شود مرتکب اولا باید مال یا منفعت مالی را که به واسطه ارتکاب کلاهبرداری اینترنتی کسب کرده است به قربانی بازگرداند. این امر که به معنای بازگردان شرایط به وضعیت سابق نیز شناخته می‌شود، بدیهی‌ترین اقدامی است که باید انجام گیرد.

اما علاوه بر بازگرداندن مال، مرتکب به مجازات کیفری نیز محکوم خواهد شد. در این ماده مجازات مرتکب از نوع حبس یا جزای نقدی و یا هر دو مجازات پیش‌بینی شده است و همچنین مشاهده می‌شود که حداقل و حداکثر برای مدت حبس و نیز میزان جزای نقدی تعیین شده است.

در اینجا باید اشاره کنیم که دادگاه رسیدگی‌کننده با توجه به کیفیت ارتکاب جرم و نیز میزان آسیبی که به قربانی وارد شده است، می‌تواند از بین مدت زمان حبس و نیز جزای نقدی به صلاح‌دید خود تعیین نماید. هر چند چنانچه مجازات مرتکب بیش از حداقل آن، یعنی بیش از یکسال حبس یا بیش از بیست میلیون ریال تعیین شده باشد، دادگاه رسیدگی‌کننده وظیفه دارد دلیل و مستند حکم خود و توجیه تعیین بیش از حداقل مجازات را در حکم خود قید نماید.

آخرین نکته‌ای که باید اشاره کنیم به امکان دریافت خسارات توسط قربانی باز‌می‌گردد. توجه داشته باشید که قربانی می‌تواند خساراتی را که به واسطه وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی به وی وارد شده است را نیز مطالبه نماید که در این صورت مرجع قضایی رسیدگی‌کننده به این مورد نیز ورود خواهد کرد و خسارات وارد شده به مرتکب تعیین و ترتیب پرداخت و جبران آن در حکم صادره مقرر خواهد شد.