عینک و هدست واقعیت مجازی چیست ؟ + طرز کار و نحوه استفاده

هدست واقعیت مجازی چیست ؟ عینک واقعیت مجازی چیست ؟ این دو پرسشی است که اغلب افراد هنگام رویارویی با این دستگاه با آن مواجه میشوند و دوست دارند که بیشتر ازدیگران از عملکرد و طرز استفاده از عینک واقعیت مجازی سر در بیاورند. اگر شما نیز جزو این افراد هستید، در این مقاله از اخبار تکنولوژی تک نیوز، سعی کرده ایم که بهترین اطلاعات ممکن را به شما کاربران بدهیم و علاوه بر آشنا شدن با عملکرد و کارایی این عینکها، با طرز کار و نحوه استفاده از این دستگاه ها هم آشنا شوید.

امروزه، چه در سطح جهان و چه در سطح ایران، استفاده از عینک واقعیت مجازی رونق و رواج بیش‌تری یافته و همین امر نوید آن می‌دهد که در ماه‌ها و سال‌های آینده نسخه‌های پیش‌رفته‌تر هدست‌های واقعیت مجازی کنونی مورد استفاده‌ای گسترده قرار گیرند و اوضاع به گونه‌ای شود که لااقل از هر 2 کاربر گوشی، 1 نفر کاربر این هدست ها باشد. احتمال بسیار زیاد می‌دهیم که شما تا کنون یا یکبار از این عینکها استفاده کرده‌اید یا لااقل یک بار هم که شده نام آن به گوش‌تان خورده.

واقعیت مجازی چیست؟

پیش از آن که به هدست واقعیت مجازی و چیستی آن پرداخته شود، بد نیست ابتدا نگاهی به مبحث واقعیت مجازی داشته باشم. واقعیت مجازی (Virtual Reality)، همان‌گونه که از نام‌اش برمی‌آید، به معنای مجازی بودن یک واقعیت است. اما دقیقاً یعنی چه؟ VR یعنی آن که به وسیله‌ی کامپیوتر و موارد مربوط به آن یک فضا برای کاربر شبیه‌سازی شود، فضایی که پس از مدتی کوتاه کاربر گمان بر واقعی بودن آن می‌برد، در صورتی که این فضا صرفاً یک فضای مجازی است.

عینک هدست واقعیت مجازی چیست ؟

هدست واقعیت مجازی کاملاً مبتنی بر تکنولوژی VR است. با استفاده از این هدستها، کاربر وارد دنیایی دیگر می‌شود و فضایی مجازی به عنوان فضای واقعی به کاربر نمایش داده می‌شود و کاربر با حرکات خود، به عنوان اول شخص، می‌تواند در فضاهای مختلفی حضور داشته باشد و حرکت کند، دقیقاً همانند دنیای فیزیکی و واقعی. عینک واقعیت مجازی امکان استفاده از Virtual Reality را به صورت فیلم، بازی یا یک موقعیت 360 درجه‌ی قبلاً ضبط شده فراهم می‌آورد.

امروزه این عینکها عمدتاً هدست‌هایی مبتنی بر گوشی هوشمند هستند. یعنی یک عینک اند که گوشی‌های هوشمند را نگه می‌دارند و از طریق اپلیکیشن‌هایی خاص موجب تجربه‌ی فضایی واقعی- مجازی می‌شوند. هدف اصلی هدست‌های واقعیت مجازی ارائه‌ی موقعیت‌هایی واقعی برای کاربر است، به گونه‌ای که کاربر فراموش کند که هدستی در سر دارد و در فضایی غیر از آن چه که می‌بیند به سَر می‌برد.

نحوه‌ کار هدست واقعیت مجازی

با استفاده از هدست واقعیت مجازی، همان‌گونه که در بالا نیز گفته شد، کاربر وارد دنیایی دیگر می‌شود، دنیایی که کاملاً برای او واقعی به نظر می‌رسد و به یک باره فراموش می‌کند که هدست در سر دارد و این دنیای واقعیِ رو به روی او نه دنیایی واقعی بلکه دنیایی شبیه‌سازی شده است. اما این فرآیند چگونه به عمل می‌رسد؟ چه اتفاقی می‌افتد که کاربر کاملاً بر این باور می‌رود که فضایی که می‌بیند یک فضای واقعی است؟ برای پاسخ به این پرسش، می‌باید وارد ساختار هدست‌های VR شویم.

عینکهای Virtual Reality که به اختصار از آن‌ها با نام VR نیز یاد می‌شود، مانند Oculus Rift و PlayStation VR، اغلب به عنوان HMD (Head Mounted Display) یا همان نمایش‌گر سربند شناخته می‌شوند. با قرار گرفتن نمایش‌گر آن‌ها در برابر چشمان‌تان، محیطی سه بعدی را تجربه خواهید کرد که برخلاف تصاویر سه بعدی تلویزیون از هیچ مرز و محدودیتی برخوردار نیست، کاملاً مانند دنیای واقعی.

ویدئوها یا تصاویری که در هدست واقعیت مجازی مشاهده می‌کنید، نه ناشی از خودِ هدست بلکه برگرفته از دستگاهی است که به هدست متصل می‌شود. مثلاً در عینک واقعیت مجازی PlayStation VR تصاویر از کنسول بازی گرفته می‌شوند، در هدست HTC VIVE از کامپیوتر و در هدست Samsung Gear VR از گوشی هوشمند.

برای آموزش استفاده از هدست واقعیت مجازی باید بگوییم که در این دستگاه ها، یا از دو فید برای یک صفحه نمایش استفاده می‌شود یا از دو صفحه نمایش LCD برای هر چشم بهره گرفته می‌شود. افزون بر این، در آن‌ها لنزهایی وجود دارد که مابین چشمان کاربر و پیکسل‌ها قرار می‌گیرند، به همین دلیل است که گاه از آن‌ها با عنوان «عینک واقعیت مجازی» یاد می‌شود. گفتنی است که در برخی از این هدست‌ها، فاصله‌ی لنزها تا چشمان کاربر قابل تنظیم است.

این لنزها برای هر یک از چشم‌ها تصویر را تغییر شکل می‌دهند و با استفاده از دو تصویر دو بعدی و به نوعی تفاوت دید هر یک از دو چشم تصاویری سه بعدی به کاربر تحویل می‌دهند. برای آن که برداشتی عام از این ماجرا داشته باشید، سعی کنید یک شئ مشخص را در پیش چشم قرار دهید و سپس خیلی سریع و به تناوب یکی از چشمان‌تان را ببندید. خواهید دید که چگونه شئ مورد نظر مدام از این سو به آن سو و از آن سو به این سو خواهد آمد.

یکی از راه‌هایی که هدست‌های VR می‌توانند غوطه وری در دنیای نمایش داده شده را افزایش دهند، افزایش میدان دید است. یعنی تصویری که ارائه می‌دهند را در فرمتی بسیار وسیع به کاربر ارائه می‌دهند. بیش‌تر این هدست‌ها از زاویه دید 100 تا 110 درجه برخوردار هستند که مقداری کافی برای این روش است. به همین دلیل استفاده از صفحه نمایش 360 درجه که البته گران قیمت نیز هست، غیر ضروری به نظر می‌رسد.

افزون بر این برای آن که تصویری که کاربر می‌بیند متقاعد‌کننده‌‌تر به نظر برسد، باید حداقل نرخ فریم در هدست‌ها حول و حوش 60 فریم بر ثانیه باشد. البته هدست‌های واقعیت مجازی حال حاضر، نرخ فریم بیش‌تری نسبت به این میزان حداقلی دارند. مثلاً Oculus از 90 فریم بر ثانیه برخوردار است و PlayStation VR حدود 120 فریم بر ثانیه.

نکته‌ی دیگری که در ارتباط با طرز کار هدست واقعیت مجازی وجود دارد، ردیابی سر است. ردیابی سر به این معنی است که تصویر مقابل دیدگان کاربر با توجه به زاویه سر کاربر، چه به بالا و چه به پایین و چپ و راست، تغییر می‌کند. برای ردیابی سر، یک سیستم با نام 6oDf یا 6 درجه‌ی آزادی وجود دارد که حرکات سر در محورهای X، Y و Z را تشخیص داده و محاسبه می‌کند. علاوه بر این، در سیستم ردیابی سر چند قطعه وجود دارند که مورد استفاده قرار می‌گیرند از جمله: ژیروسکوپ، شتاب سنج و مغناطیس سنج. برای آن که تکنولوژی ردیابی سر به خوبی مؤثر واقع شود به میزان تأخیری اندک نیاز دارد. منظور از میزان تأخیر اندک، 50 میلی ثانیه یا کمتر است تا با تکان دادن سر کاربر هدست نیز بتواند تصویر را تغییر دهد. در صورتی که فاصله‌ی زمانی بیش‌تر از این باشد، کاربر این تأخیر را احساس خواهد کرد که البته احساس مثبتی نخواهد بود.

نکته دیگری که در رابطه با نحوه استفاده از هدست واقعیت مجازی باید بگوییم این است که عموماً از صدای دو بعدی و سه بعدی برای بهتر کردن احساس کاربر از تجربه‌ی واقعیت مجازی استفاده می‌شود که این صدا از طریق هدفون‌های موجود در هر هدست واقعیت مجازی به گوش کاربر می‌رسد. البته آن چه که گفته شد در واقع یک فرآیند در هدست‌های واقعیت مجازی نه چندان پیشرفته است. در هدست‌های VR سال 2018 تکنولوژی‌هایی از جمله ردیابی چشم وجود دارند که توضیح آن‌ها فرصتی دیگر را می‌طلبد.

کاربرد هدست واقعیت مجازی

تور مجازی: هدست‌های VR کاربردهای متعددی دارند. علاوه بر آن که از آن‌ها به عنوان وسایلی برای ایجاد سرگرمی و شادی استفاده می‌شود، در مواردی دیگر مانند علمی – آموزشی، پزشکی، روان‌درمانی، تبلیغاتی و … استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در برخی املاکی‌ها می‌توان از عینک واقعیت مجازی برای نشان دادن خانه به متقاضی استفاده کرد. یعنی متقاضی خرید یا اجاره‌ خانه، بی آن که نیازی به حضور در خانه داشته باشد می‌تواند هدست واقعیت مجازی را روی سر بگذارد و به صورتی واقعی در خانه‌ی مورد نظر گشت و گذاری داشته باشد و پس از آن تصمیم بر خرید یا عدم خرید و یا اجاره یا عدم اجاره‌ی خانه‌ی مورد نظر بگیرد.

درمان ترس: یا آن که از این گجت مثلاً در درمان فوبیا استفاده می‌گردد. فوبیا به طور ساده به معنای ترس بیمار از برخی شرایط و وضعیت‌های خاص است. این ترس نه البته ترسی عادی بلکه ترسی شدید است. اما با استفاده از هدست واقعیت مجازی، شرایطی که بیمار از آن می‌ترسد را به صورت مجازی به او نمایش می‌دهند و بیمار با اطمینان از این که این شرایط واقعی نیست می‌تواند بارها و بارها آن شرایط را تجربه کند تا به تدریج ترس و هراس بیمارگونه‌ی او از آن شرایط از بین برود.

شبیه سازی عملکرد خودرو: از کاربردهای هدست واقعیت مجازی، صنعت خودروسازی است. به عنوان مثال، یکی از شرکت‎های خودروسازی، یعنی شرکت فورد، به کارمندان خود امکان استفاده از این عینکها را داده تا با استفاده از آن پیش از آن که خودرو وارد بازار شود و کاملاً تولید شده باشد بتوانند با داخل و خارج خودرو ارتباط برقرار کنند و اگر مشکلی در آن وجود داشت رفع‌اش نمایند.

تشخیص جرم: یا مثلاً از عینک واقعیت مجازی می‌توان برای اثبات جرم یک مجرم در دادگاه استفاده کرد. در واقع بازسازی صحنه‌ی جرم به وسیله‌ی تصاویر سه بعدی واقعی می‌تواند تأثیر بسیار بهتری برای اثبات جرمِ یک مجرم داشته باشد و به همین دلیل هم هست که پژوهش‌گران دانشگاه زوریخ درصدد برآمده‌اند که روی این هدست ها کار کنند و ابزاری مناسب از آن برای استفاده در دادگاه‌ها ارائه دهند.

راهنمای خرید هدست واقعیت مجازی

اکثر هدست‌های واقعیت مجازی‌ای که در حال حاضر تولید و عرضه می‌شوند و استقبال زیادی هم از آن‌ها می‌شود هدست‌های مبتنی بر گوشی همراه هستند. یعنی این هدست‌ها نمایشگر اختصاصی ندارند بلکه بایستی حتماً یک گوشی هوشمند به آن‌ها متصل کرد و از آن‌ها استفاده نمود.

مشهورترین و محبوب‌ترینِ این هدست‌ها عبارت اند از:

• Samsung Gear VR
• BOBO VR Z5
• BOBO VR Z4
• Shinecon 4 VR
• VR Box 2

اما در کل برای خرید یک عینک واقعیت مجازی باید به چند مورد توجه کنید. یکی آن که هدست نباید خیلی سنگین باشد، چون ممکن است ساعت‌ها آن را روی سر داشته باشید. در راستای همین امر که ممکن است یک هدست ساعت‌ها روی سر قرار گیرد، بنابراین می‌توان نکته‌ی دوم را راحت بودن کش‌ها و پدهای هدست دانست. باید به دنبال هدستی باشید که پد‌هایی نرم و سازگار با پوست سر و صورت دارد.

سوم آن که بهتر است هدست مورد نظرتان امکان تنظیم فاصله‌ی چشم تا لنزها را داشته باشد. برخی هدست‌ها امکان تنظیم لنزها از یکدیگر را نیز دارند که این مورد نیز می‌تواند در زمره‌ی نکات قابل توجه برای خرید هدست واقعیت مجازی باشد.

به زاویه دید نیز دقت کنید. نباید عینک واقعیت مجازی زاویه دیدی کمتر از 100 درجه داشته باشد، هر چند که اکثر این هدست‌ها زاویه دیدشان بیش‌تر از 100 درجه است. البته گاهی زاویه دیدی که شرکت سازنده اعلام می‌کند بیش‌تر از زاویه دید واقعی هدست است. گفتنی است که زاویه دید هدست به اندازه‌ی صفحه نمایش گوشی مورد استفاده در آن نیز بستگی دارد.

در آخر آن که پیش از خرید هدست واقعیت مجازی حتماً دقت کنید که هدست با مدل گوشی شما سازگار باشد. قبل از خرید می‌توانید اطلاعات هدست را در سایت سازنده و یا سایر سایت‌ها مطالعه کنید و پس از اطمینان حاصل کردن از سازگاری هدست با گوشی‌تان اقدام به خرید Virtual Reality Headset یا همان هدست واقعیت مجازی کنید. جهت مطالعه مقاله تخصصی راهنمای خرید عینک و هدست واقعیت مجازی روی دکمه زیر کلیک کنید :

راهنمای تخصصی خرید عینک و هدست واقعیت مجازی

سخن آخر

سعی شد در این نوشتار به طور ساده به معرفی عینک واقعیت مجازی و نحوه‌ کار آن پرداخته شود. امید است که با مطالعه‌ی این مطلب اندکی هم که شده بر دانش و اطلاعات شما در زمینه‌ی هدست‌های VR افزوده شده باشد و پس از این به دنبال مطالعات عمیق‌تر و تخصصی‌تر در زمینه‌ی هدست‌های واقعیت مجازی برآیید.

در آخر آن که با توجه به وضعیت ارزی کشور، قیمت عینک و هدست‌ واقعیت مجازی از 100 هزار تومان شروع می‌شوند و حتی می‌توانند به چند میلیون تومان هم برسند، اما عمدتاً در رنج 200 تا 300 هزار تومان قرار دارند.